Ontolojik Argüman Üzerine Leftow’a Yanıt – Jonathan David Garner

/
949 Okunma
Okunma süresi: 12 Dakika

Brian Leftow, modal ontolojik argümanın kilit öncülü olan “modal ontolojik argümanın mümkünlülük önermesi” lehine olacak türden bir argüman önermektedir.

Leftow, insanların Tanrı ile ilgili deneyimler yaşadıklarını (dini deneyimler) bildirdiklerini ifade ediyor. Bunun da Her Şeye Kadir, Her Şeyi Bilen ve Sonsuz Rahmet Sahibi Maksimum Büyük Varlığın (Maximally Great Being) varlığının mümkün olmasının kanıtı olmasına hizmet ettiğini söylüyor. (Ç.N.: Maksimum Büyük Varlık, çağdaş din felsefesinde Tanrı’nın nitelikleri çerçevesinde devam tartışmalarda kullanılan bir kavramdır. Tanrı’nın kudreti, ahlaki kusursuzluğu veya her şeyi bilmesi gibi sıfatlarının kendi başına ve diğer sıfatlarla ilişkisini ele alır. Bu sıfatların hepsinin aynı anda maksimum olması mümkün müdür gibi sorularla ilgilenir.)

Argümanının kilit kısmı, kimsenin “kare daire” veya “evli bekar” gibi var olması imkansız olan nesnelerin deneyimine sahip olmadığını iddia etmesidir ve bu da, eğer “Maksimum Derecede Büyük Varlık” kavramı tutarsız ise, insanların maksimum derecede büyük bir varlık deneyimine sahip olamayacağı anlamına gelmektedir.

Ama bence bu biraz aceleci davranmaktır.

Bazı insanlar, aslında tutarsız ve anlamsız gibi görünen (ve muhtemelen gerçeğe uygun olma yeterliliği olmayan) tarif edilemez deneyimler yaşadıklarını söylerler, fakat yine de bir deneyimleri vardır. Richard Swinburne şöyle söylüyor:

Bu eşsiz ve özel deneyim, gündelik dilin kullanılması ile tasvir edilemeyen – genellikle de mistik bir deneyimdir. (Örneğin, “Beyazın beyaz olmayı, siyahın ise siyah olmayı bırakmaması ancak siyahın beyaz ve beyazın ise siyah olması gibi.”)

Dahası, aslolan şu ki insanların, iyi ve güçlü olduğunu düşündükleri bir Tanrı deneyimine sahip olduklarını düşünüyorum. Fakat bu deneyimin niçin “Maksimum Büyük Varlık” ile ilgili göründüğü pek açık değil. Aslında bütün mesele, “Maksimum Büyük bir Varlığın” var olmasının gerçekten tutarlı olup olmadığıdır. Eğer Tanrı’nın var olması gerçekten de mümkün değilse ve bütün mesele, azami derecede büyük bir varlığın var olmasının mümkün olup olmadığı ise, o zaman söz konusu bu deneyimler gerçek değildir; ama yine de onlar bir deneyime sahiptirler.

Yani, birisi “Maksimum Büyük bir Varlık” (MBV) olarak gördükleri şeyi deneyimlediklerini düşünebilirdi, ancak deneyimlerini yanlış yorumladıkları için deneyimledikleri şey hakkında yanıldıkları ortaya çıkar ve bu da onların deneyimlerinin başka bir şey olması gerektiği anlamına gelir. Veya, kendilerine MBV gibi görünen bir deneyim yaşadıklarını düşündüler ama yanıldılar; çünkü böyle bir Varlık tutarlı değil; … MBV’nin var olmasının mümkün olup olmadığı kesin değildir.

Görünüşe göre bu argüman, Maksimuma yakın Büyük bir Varlığı desteklemek için kullanılabilir. Muazzam derecede iyi ve muazzam derecede güçlü bir varlık ya da her şeye gücü yeten ama çok iyi olmayan bir varlık vb gibi. O, insanların bu Tanrı kavramlarıyla ilgili herhangi bir deneyim yaşamadıklarını mı düşünüyor? Her şeye gücü yeten ve yarı iyi bir varlığı deneyimlediğini bilip bilmemekte herhangi bir problem varsa veya bunun ne tam olarak demek olduğu açık değilse, bu beni destekleyen bir şeydir.

Ve dahası bazı teist olmayanlar, görünüşte anlamsız olan ıstırap deneyimlerinden dolayı onlara Tanrı’nın yokmuş gibi geldiğini ifade ediyorlar. Benzer şekilde çoğu insan, Tanrı’nın varlığının imkansız olduğunu çünkü Tanrı kavramının da “evli bir bekar” kavramında olduğu gibi tutarsızlık içerdiğini öne süren argümanlar nedeniyle olasılık öncülünden şüphe ediyor. Eğer durum bu ise, o halde Tanrı’nın var olması mümkün değildir. Bu argümanlar en azından, olasılık öncülünün doğru olmadığına dair kanıt sunar.

Ancak Leftow’un argümanı ile ilgili tuhaf olan şey, ne onun düşündüğü gibi buna ihtiyaç duyulmaması ne de bu argümanın, olasılık önermesinin muhtemelen doğru olduğu sonucuna varmak için yeterli olduğunu iddia etmesidir. Mesela, Tanrı gibi zorunlu bir somut varlığın mümkün olduğunu iddia etmek için modal bir kozmolojik argümana başvurulabilir. Problem, Tanrı’nın diğer niteliklerini ele aldığımızda ortaya çıkar. Tanrı’nın (kendi içinde) tutarlı bir kavram olup olmadığı açık değildir ve sizi klasik Tanrı kavramına ulaştıran pek argüman da yoktur.

Ahlak Argümanı sizi mutlak iyi bir Varlığa değil çok iyi bir Varlığa ulaştırır. Teleolojik argüman ise sizi klasik Tanrı konseptine yaklaştırmaz, bu da ontolojik argümanın olasılık öncülünü desteklemek için bu türden argümanlara başvurmanın bir işe yaramayacağı anlamına gelir.

Mühim olan nokta tam olarak şudur: Tanrı’nın varlığına dair diğer argümanlara başvurmak gibi her kanıt parçası için, teist olmayanlar da “Tanrı’nın var olmaması mümkündür” önermesine başvurarak veya bu önermeyi destekleyerek yapabilir. Teist olmayanlar için bu, teizme epey zarar verdiği düşünülen “acıya dayalı kanıt argümanı” gibi dikkate değer argümanların tümevarımsal versiyonunu da içerir.

Din Filozofları dahil pek çok filozof, ontolojik argümanın herhangi bir biçiminin güvenilir ve iyi sebeplere dayanan sağlam bir argüman olduğunu düşünmez. Felsefe tarihindeki pek çok argüman gibi bu argüman da epey ilginç bir argümandır, ancak bu onun, Tanrı’nın varlığı lehine sağlam bir argüman olarak kabul edilmesi gerektiği anlamına gelmez.


Jonathan David Garner“Response to Leftow on the Ontological Argument”, (Erişim Tarihi: 23.01.2021)

Çevirmen: Taner Beyter

Din Felsefesi İle İlgili Diğer İçeriklerimiz

  1. Ateizmi Kanıtlamanın İki Yolu – Quentin Smith
  2. Din Felsefesine Giriş: Felsefe, Tanrı’nın Varlığına Dair Ne Söyleyebilir? – Taner Beyter
  3. Din veya İlahi Buyruk Teorisi – Steve McCartney & Rick Parent
  4. Ateistler Doğaüstüne İnanabilir mi? – Berat Mutluhan Seferoğlu
  5. Din Felsefesinin Alanı ve Önemi Hakkında – Charles Taliaferro & Elsa J. Marty
  6. Kozmolojik Kanıt ve İki İtiraz – Zikri Yavuz
  7. Cömertliğin İstismarı – Talha Gülmez
  8. Tanrı ve Zaman – Gregory E. Ganssle (Internet Encyclopedia of Philosophy)
  9. Kelam Kozmolojik Argümanı’na Giriş – Berat Mutluhan Seferoğlu
  10. Cehennem Problemi: Allah’ın Adaletinin Sınırları – Talha Gülmez
  11. Bilim + Din – Tom McLeish
  12. Craig’in Metaetik Ahlak Argümanı’nın ve Teistik Metaetik Teorilerinin Eleştirel Bir Değerlendirmesi – Berat Mutluhan Seferoğlu
  13. Reformcu Epistemoloji ve Temel İnançlar – Taner Beyter
  14. Reformcu Epistemoloji ve Tanrı İnancı – Taner Beyter
  15. İnce Ayar Argümanı Ve Bilinç – Alex Malpass
  16. Tanrı Nerede? – Edward Feser
  17. Seküler Bir Ahlakın Olanaklılığına Dair Bir Metaargüman – Talha Gülmez
  18. Doğal Teoloji ve Doğal Din – Andrew Chignell & Derk Pereboom (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
  19. Olumsallık Argümanı Üzerine Bazı Düşünceler – Jonathan David Garner
  20. Olumsallık Argümanı’nı Çürütmek – Jonathan David Garner
  21. Acı ve Hazzın Biyolojik Rolüne Dayalı Argüman – Jeffery Jay Lowder
  22. Tanrı’nın Kanıtı Olarak Kötülük? – Melinda Penner
  23. Anselm’in Ontolojik Argümanı – Edward Feser
  24. Mucizeler ve Edward Feser – Jonathan David Garner
  25. Zaman, Uzay ve Tanrı – Edwerd Feser
  26. Dini Epistemoloji: Alvin Plantinga Örneği – Musa Yanık
  27. Çünkü Tanrı Öyle Söylüyor: İlahi Buyruk Teorisi Üzerine – Spencer Case
  28. Tanrı’ya Dair Ahlaki Argümanlar (1): Kanıt Temelli Biçimler – John Danaher
  29. Tanrı’nın Varlığına Dair Tasarım Argümanları – Thomas Metcalf
  30. Daha İyi Bir Dünyanın Olmayışı Problemi: Mümkün Dünyaların En İyisi – Kirk Lougheed
  31. Hür İrade Savunması – Alvin Plantinga
  32. Üçlübirlik İnancı Tutarsız mı? – Yeşua Özçelik
  33. Tanrı Yalan Söyleyebilir mi? – Dallas G Denery II
  34. Tanrı’nın Varlığına Dair “İnce Ayar” Argümanı – Thomas Metcalf
  35. Dini İnançlar İçin Epistemik Eşitliğin İmkânı: Parite Argümanı – Musa Yanık
  36. Klasik Ontolojik Argüman’ın Ateistik Eleştirisi – Mehmet Mirioğlu
  37. Üçlübirlik İnancının Tutarsızlığı Argümanı– Jeffery Jay Lowder
  38. Teistler İçin +20 Soru – Jeffery Jay Lowder
  39. Ted Drange’nin Yaratılış-Karşıtı Argümanı – Jeffery Jay Lowder
  40. Natüralizme Karşı Özgür Düşünme Argümanı’yla İlgili Problem – Alex Malpass
  41. Alternatif Tanrı Konseptleri – Jonathan David Garner
  42. Vahiy Epistemolojisi İçin Sonsuz Gerileme – Alex Malpass
  43. Teoloji ve Analitik A Posteriori – Edward Feser
  44. Augustine ve İdam Cezası Üzerine – Edward Feser
  45. İnanmanın Günahı – Arif Ahmed
  46. Kötü bir Tanrı’nın Varlığına Yönelik Kümülatif Bir Sebep – Jonathan David Garner
  47. Teizme Karşı Biyolojik Evrim Kanıtı – Jeffery Jay Lowder
  48. Evrenin Nedensiz Başlangıcının Metafiziksel Zorunluluğuna İlişkin George Nakhnikian’a Bir Cevap – Quentin Smith
  49. Kusurlu Bir Tanrı – Yoram Hazony
  50. Yeni Ateistler – James E. Taylor (Internet Encyclopedia of Philosophy)
  51. Yeni Ateizm Eleştirel Bir Değerlendirme – Berat Mutluhan Seferoğlu
  52. Bilim ve Din: Epistemik Bir Bakış – Nebi Mehdiyev
  53. Plantinga’nın Dini Dışlayıcılık Savunusunun Eleştirisi – Nebi Mehdiyev
  54. Dini Epistemoloji – Kelly James Clark (Internet Encyclopedia of Philosophy)
  55. İslam ve Rasyonalite Üzerine Kısa Bir Değerlendirme – Musa Yanık
  56. Panteizm – William Mander (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
  57. Plantinga’nın Naturalizme Karşı Evrimsel Argüman’ı ve İtirazlar – Jonathan David Garner
  58. Deflasyonist Argüman – Mehmet Mirioğlu
  59. Kutsal Kitapların Anlamlarında Görelilik – Mehmet Mirioğlu
  60. Ateizm ve Agnostisizm (Stanford Encyclopedia of Philosophy) – Paul Draper
  61. Mutlak Kudret Argümanı – Mehmet Mirioğlu
  62. Ateistler Neden Felsefe ve Teoloji ile İlgilenmeli? – Berat Mutluhan Seferoğlu
  63. Teistler Farklı Ateist Tutumları Neden Bilmelidir? – Musa Yanık
  64. Kötülük Problemine Karşı Özgür İrade Savunusu ve Eleştirel Bir Değerlendirme – Taner Beyter
  65. Platon’un Felsefi Dini – Max Charlesworth
  66. Objektif Dindarlığın İmkansızlığı Argümanı – Mehmet Mirioğlu
  67. İsimlerini Bilmeniz Gereken 46 Ateist ve Nonteist Felsefeci – Berat Mutluhan Seferoğlu
  68. Yanlış Anlaşılan Üç Teist Filozof: Aquinas, Pascal ve Paley – Berat Mutluhan Seferoğlu
  69. Türkçede Analitik Din Felsefesi Çalışmaları – Musa Yanık
  70. Stephen Unwin’in Bayesci Teoremi: Tanrı’nın Var Olma Olasılığı % Kaçtır? – Musa Yanık
  71. Kelam Kozmolojik Argüman “Evrenin Başlangıcı Tanrı’yı Kanıtlar mı?” – Berat Mutluhan Seferoğlu
  72. Kötülük Problemi “Evrendeki Kötülükler Ateizme Delil Midir” – Taner Beyter
  73. “Allahsız Ahlak Olabilir mi?” Kitabının Eleştirisi – Talha Gülmez
  74. İnternet Ateistleriyle İlgili Problem – Alex Malpass
  75. Ateistlerin Pek Çoğunun İnandığı 10 Mit – Berat Mutluhan Seferoğlu
  76. Din Duygu Düzenlemeyle İlgili, Bu Konuda Oldukça da İyi – Stephen T. Asma
  77. Zamanı Tanrı Mı Yarattı? – William Lane Craig 
  78. Felsefe Sohbetleri #4:Din Felsefesi (Part-1)
  79. Felsefe Sohbetleri #4:Din Felsefesi (Part-2)
  80. Muhammed: Avrupa Aydınlanmasının Ruhban Sınıfı Karşıtı Kahramanı – John Tolan
  81. Tanrı’nın Varlığı Lehine ve Aleyhine Olan Argümanları Nasıl Sınıflandırabiliriz? – Jonathan David Garner
  82. Paul Draper’ın Tanrı’nın Varlığına Dair Ahlak Argümanı – Jonathan David Garner
  83. İyilik Problemi Diye Bir Şey var mı? – Jonathan David Garner
  84. Enis Doko, Üçlübirlik Problemi ve Hristiyan Teizminin Eleştirisi Üzerine (1. Bölüm) – Yeşua Özçelik
  85. Enis Doko, Üçlübirlik Problemi ve Hristiyan Teizminin Eleştirisi Üzerine (2. Bölüm) – Yeşua Özçelik
  86. Ateizm Dünya Hakkında Öngörülerde Bulunur mu? – Jonathan David Garner
  87. “Karakter Oluşturma” Teodisesi Üzerine Akla İlk Gelen Birkaç Fikir – Jonathan David Garner
  88. Üçüncü Türden Bir Ahlak Argümanı – Alexander Pruss
  89. “Ana Rahminde Biçim Vermeden Önce Tanıdım Seni / Yeremya” (1:5) – Alexander Pruss
  90. Teslis, Cinsel Ahlak ve Liberal Hristiyanlık – Alexander Pruss
  91. Şüpheci Teizm ve Tanrı’nın Sonsuzluğu – Alexander Pruss
  92. Hristiyan Dünyasının Bölünmesini Bir Skandal Olarak Mı Görmeliyiz? – Alexander Pruss
  93. Alexander R. Pruss ve Joshua L. Rasmussen’in “Zorunlu Varlık” Anketi ve Sonuçları – Musa Yanık
  94. Euthyphro – Alexander Pruss
  95. Teizm ve Qualia – Alexander Pruss
  96. Açık Uçlu İki Kozmolojik Argüman – Alexander Pruss
  97. Mereolojik Mükemmellik – Alexander Pruss
  98. Teizm Doğru İse Qualia Temel Varlıklar Kategorisinde Değildir – Alexander Pruss
  99. Büyük Kötülüklere Engel Olmak İçin Yalan Söylemek – Alexander Pruss
  100. Teolojik Modellerin Üç Seviyesi – Alexander Pruss
  101. Şimdicilik ve Haç – Alexander Pruss
  102. Tanrı ve Zamanın B Teorisi – Alexander Pruss
  103. Wittgenstein ve Din – Stephen Law
  104. Cehennem Problemi: Allah’ın Adaletinin Sınırları – Talha Gülmez
  105. Cehennem Problemi’ne Teistik Bir Yaklaşım – Ömer Çağrı Akarsu
  106. ‘Cehennem Problemi’ Tartışmasına Katkı – Taner Beyter
  107. Yeni Ahit Yazarlarının Eski Ahit’ten Yaptıkları Yanlış Alıntılar: Bu Onların İlhamsızlığının, Vahy Almadıklarının Delili mi? – Bassam Zawadi
  108. Hiçlikten Yaratılış ve Kelam Kozmolojik Argüman – Jonathan David Garner
  109. Tanrı’nın Yokluğu Lehine Ahlak Argümanı (Tersine Çevrilmiş Ahlak Argümanı) – Jonathan David Garner
  110. Schellenberg’in İlahi Gizlilik Problemi’ne Plantinga’nın Dışsalcı Epistemolojisi Bir Yanıt Verebilir mi? – Musa Yanık
  111. Mezmurlar 22:1 Tanrım Neden Terk Ettin Beni? – Eren Gündemir
  112. Bilimsel Mucize Argümanı’nın Eleştirisi – Yasin Şahin
  113. Mucizeler Gerçek mi? – Jonathan David Garner
  114. Tanrı’nın Varlığı Aleyhine Disteleolojik Argümanlar – Jonathan David Garner
  115. Paul Draper’in Acıya Dayalı Argümanı – Jonathan David Garner
  116. Dinler Tarihine Giriş: Dinler Tarihi Niçin Önemlidir? – Musa Yanık
  117. Sosyalizm Modern Dinin Manzarasının Şekillenmesine Nasıl Katkı Sağlamıştır? – Julian Strube
  118. Agnostik Tavrın Makullüğü Üzerine (1. Bölüm) – Bilal Bekalp
  119. Yeni Bir Mantıksal Kötülük Argümanı – Jonathan David Garner
  120. Felsefe ve Hristiyan Teolojisi – Michael J. Murray & Michael Rea (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
  121. Schellenberg’in Korkunç Acılara Dayalı Tümdengelim Argümanı – Jonathan David Garner
  122. Kötülük Problemi – Thomas Metcalf
  123. Arap ve İslam Metafiziği – Amos Bertolacci (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
  124. Hayvanları Tanrı mı Yaratır? – Jonathan David Garner
  125. İlahi Buyruk (Emir) Teorisi – Michael W. Austin (Internet Encyclopedia of Philosophy)
  126. İlahi Buyruk Teorisi ve Ateizm – Alexander Pruss
  127. İlahi Gizlilik – David Bayless
  128. Enkarnasyon Öğretisi, Mantıksal Problem ve Bir Çözüm Önerisi – Yeşua Özçelik
  129. Farklı Bir Analitik Felsefeci Portresi: Alvin Plantinga – Musa Yanık
  130. Richard Swinburne: Kısa Bir Entelektüel Biyografi – Musa Yanık
  131. Alvin Plantinga’nın Maharetli Başarısı – William Doino Jr.
  132. Cehennem ve Evrenselcilik – A.G. Holdier
  133. Kriz Anında Tanrı’nın Değerini Tartışmak: Leibniz vs Voltaire – Aaron James Wendland
  134. Tanrı Yarattıklarına Duyular Yoluyla Bilgi Verir mi? – Jonathan David Garner
  135. Alvin Plantinga ve Din Felsefesi’nin Yeniden Dirilişi – Kelly James Clark
  136. C.S. Lewis İyidir Ama Bir De Alvin Plantinga’yı Okumalısınız – Michael Almeida
  137. Mantıksal Kötülük Problemi – James R. Beebe (Internet Encyclopedia of Philosophy)
  138. Paul Draper ve İlahi Gizlilik Argümanı – Jonathan David Garner
  139. Alvin Plantinga ve Din Felsefesi’nin Yeniden Dirilişi – Kelly James Clark
  140. Ben Bir Ateistim – Louise Antony
  141. Teistik Olmayan Ahlak Üzerine Düşünceler – Ahmet Gencal
  142. Tanrı’nın Varlığına Karşı Varoluşsal Argüman – Jonathan David Garner
  143. İlahi Söz Edimleri ve Klasik Teizm – Alexander Pruss

2 Yorum

    • Feser içeriğini başlığı ile karıştırmışız düzelttik, teşekkürler

Taner Beyter için bir cevap yazın Cevabı iptal et

Your email address will not be published.

Önceki Gönderi

Descartes ve Renkler – Arda Denkel

Sonraki Gönderi

Kendi Kendine Öğrenenler İçin Analitik Felsefe Okuma Listesi

En Güncel Haberler Analitik Felsefe:Tümü