Amerika’daki feminizm üzerine diyaloglar genellikle bir yankı odasının iki tarafına geçip ellere megafon alınarak yapılır; bu diyaloglar epey gürültü patırtılı ve seviyesizdir: Genellikle de görsellerin (meme’lerin) viral olmasıyla sonuçlanır. Amerika’da biz buna (olumlu) “ilerleme” deriz.
Rusya’da geçirdiğim vakitlerde feminizm bahsi ara sıra ve ilginç şekillerde ortaya çıktı. Örneğin, iki farklı durumda farklı Rus erkekler bana aynı soruyu sormuştu:
ABD’de bir kadının bavulunu taşımasına yardım edersem, o kadın bana cinsel taciz davası açar mı?
Kaşlarını çattığımda ve “hayır, elbette hayır” dediğimde sıklıkla feminizm, günümüz ve bugünlerdeki bavulların ağırlığına bir dizi homurdanma ile karşılaşıyorum.
İngilizce konuşan diğer ülkelerde insanların, hesaba katmak zorunda olmadıkları feminizmin bir dilbilimsel yönü vardır. Pek çok Latin dili gibi Rusça’da da cinsiyet kullanılır; yani nesnelerin erkek, kadın veya nötr (cinsiyetsiz/askıda olan) olduğu anlamlar vardır. Rusça bir erkek veya bir kadından bahsederken dilin değiştiği ve erkek veya kadın olarak konuştuğunuz yerde bunu bir adım daha ileri taşır: Bu çok yönlü bir sıçramadır ve işin içine him, her, they, them, Z’yi de alır, ki bu Amerika’da devam etmek olan bazı insanların her iki cinsiyetle de (erkek/kadın) tanımlanamadığı bir tartışmadır.
Rusya’da cinsiyetinizi değiştirmeyi seçtiyseniz bu aynı zamanda; herkesin yalnızca sizinle ve sizin hakkınızda konuşma şeklini değiştirmek zorunda kalacağı değil, sizin de konuşma kalıplarınızı büyük ölçüde değiştirmeniz gerektiği anlamına gelir. Bu, Ruslar için yalnızca basit bir zamir tartışması olmanın ötesinde çok daha büyük bir engel ve zorluklar silsilesi yaratır.
Asıl mesele kişinin bu konuya dair tercihine katılıp katılmamanız değil, fakat yine de Rusların bu çıkmazı nasıl ele almakta olduğunu merak ettim.
Kadın olan bir arkadaşıma “Rusça bu kadar ağır bir şekilde cinsiyete dayalıyken Ruslar feminizmi nasıl idare ediyor?” diye sordum.
“-ka” diye cevap verdiler.
“Ne?”
“Ah ah, sürekli her şeye “-KA” ekliyorlar; Doctor-ka, author-ka, blogger-ka gibi işte; tüm meslekleri feminen hale getirmek için böyle yapıyorlar.”
“Bunu yapmaları çirkin bir şey, dili berbat hale getiriyor!”
Bunun epey tuhaf olduğunu düşündüm ve bu düşüncemi onlara da söyledim.
“Ama bu çok tuhaf. Amerika’da insanlar bunun tam tersini yapar; mesela tüm meslekleri cinsiyet açısından nötr hale getiririz.”
Fakat arkadaşım buna pek ilgi göstermeyip kendi kendine “KA” diye mırıldandı. Sonra da ayağı kalkıp gitti ve bir megafonla geri dönüp pencereden şöyle seslendi: “KA! KA! Yani, hadi millet!”
Durumu biraz daha eşeleyerek kendini RadikalFeminist olarak nitelendiren arkadaşım M’ye şunu sormaya karar verim:
“Ka” tam olarak ne işe yarıyor?
“Şöyle” dedi; “Rusya’da meslek dışındaki pek çok kelime için feminen alternatiflerimiz var ve birçok feminist bunu değiştirmek istiyor çünkü biri için kadın-doktor gibi ifadeler kullanmak çok saçma.”
“Yani bu ‘ka’ yalnızca mesleklerle ilgili bir şey mi?” diye sordum.
“Meslekler ve neredeyse her şeyle ilgili, en temelde Rusya’daki feminizm, ‘Feministler çirkin, kıllı, sinir sürtüklerdir ve iyi sevişemezler.’ ile ‘Hey, doğru dürüst bir feminist ol ve erkekler için de mücadele et!’ arasında bir yerdedir.” diye cevapladı.
“Peki ya ‘-ka’ neyle ilgili?” dedim.
“Bunu bir dilbilimciye sorun.” dedi.
Ayağa kalkarak mutfaktaki dolapları açmaya başladı ve çekmecelere bakındı.
“Ne yapıyorsun?” dedim.
“Lanet olası megafonumu arıyorum!” dedi.
Hemen hemen tüm ülkelerde feminizm giderek güçlenen mühim bir meseledir ve Rusya’dakilerin diğer ülkelerde var olmayan üstesinden gelmeleri gereken dilbilimsel engelleri vardır.
Hızlı büyüyen ve değişen bu tartışmalar erkekler de dahil olmak üzere tüm insanları ilgilendiriyor ve bu Bavul Taşıyıcı Şovalyeliğinden geriye kalan zamanda bağırmak için eline megafon almak anlamına gelmez.
Rusya’da Feminizm’in durumu nasıldır? İşte okuyuculardan gelen yanıtlar:
Yulia:
“Medya Feminizm’i yalnızca, Rus kamuoyunun tam olarak (%100) hazır olmadığı performanslar sergileyen radikal feminist grupların eylemleri bağlamıyla sunuyor. İşte bu yüzden insanlar Feminizm’i, koltuk altlarını tıraş etmek istemeyen deli kadınlardan oluşan ve erkeklerden nefret eden bu aptal örgütlerle ilişkilendiriyor; ki bu erkeklerin genel yaklaşımıdır. Ne yazık ki kadınlar için de daha az trajik değil durum: Eğer Feminist olurlarsa erkeklerinin onlara bakmayacaklarını düşünüyorlar. Narin bir ev kadının geleneksel feminen imajını güzel bir elbiseyle değiştirirlerse, erkeklerin onlarla ilgilenmeyi bırakacaklarını düşünüyorlar.
Maria:
Diğer ülkelerde durumun nasıl olduğunu bilmiyorum, fakat bazen Rusya’daki feministlerin ev içi şiddet ve kürtaj hakları gibi problemlerle ilgilenmek yerine yalnızca kendilerine karşı mücadele ettiğini hissediyorum.
Kamçatka’dan Ksusha:
“Buradaki küçük kasabalarda Feminizm yok. Çoğu kadın/kız hayata tutunmaya çalışıyor. Sürekli çalışıyorlar ve ayda yaklaşık 300 dolar maaş alıyorlar. Bir kadının erkek bulma gerek çünkü erkek olmadan yaşayamaz. Veyahut ebediyen ailesiyle yaşayabilir.”
Benjamin Davis– “Russian feminists fight not only for their rights but also for the right words“, (Erişim Tarihi: 15.05.2021)
Çevirmen: Taner Beyter
