Cinsel Etik: Fuhuşun Ahlaki Durumuna Dair 6 Nokta – Taner Beyter

Bu yazımda kimileri açısından politik ve psikolojik içeriği epey yoğun olan bir uygulamalı etik çalışma alanı olarak cinsel etik ile ilişkili olarak fuhuşun ahlaki boyutuna dair birkaç noktaya işaret edeceğim. Ulaşacağım sonuç, fuhuşun ahlaken kusurlu noktaları olabileceği şeklindeki bir yargıya yakınsayacaktır. Fakat “ahlaken apaçık bir yanlış olmak” ile “ahlaken kusurlu olmak” arasında bir çizgi vardır. Fuhuşun ahlaken apaçık bir yanlış olduğunun nasıl gösterilebileceğini bilmiyorum, fakat ahlaken kusurlar barındırdığına hem rasyonel argümanlarla hem sezgisel olarak işaret edilebileceğini düşünüyorum.

Burada öne süreceğim argümanların toplam kümülatif sonucu, salt para veya salt maddiyat karşılığı cinsel ilişkiye girmenin ahlaken suç olmasa bile onaylanmayacak veya kınanacak bir şey olduğunu iddia etmeye yöneliktir. Bu açıdan fuhuşu ahlaken onaylamama ve yanlış olduğunu düşünmeye eğilimliyim.

Fuhuşun tanımı gereği salt maddi çıkar ilişkisini içerdiğini varsayıyorum ve salt maddi çıkar ilişkisinden uzaklaşıp romantik bir hal alan cinsel birlikteliğin artık fuhuş olarak tanımlanamayabileceğini düşünüyorum. İster argümanların teker teker doğruluk değerlerine bakalım istersek bir kısmı veya hepsinin ahlaki statüsünü tartalım, ulaşacağımız sonuç fuhuş eyleminin ahlaki doğruluğu veya yanlışlığına dair bize bir takım fikirler veya en azından bir tartışma zemini sunabilir. Cinsel etik çalışma alanındaki fuhuş etiği konusuna dair böylesi bir tartışma zeminine ihtiyacımız olduğuna inanıyorum.

Fuhuşta İçsel Değeri Olanın Paylaşımı Dışlanır: Romantik veya mantık ilişkilerinde partnerler arasında içsel değeri olduğu konusunda hemfikir olunan bir şeyin paylaşımı söz konusudur. Bu, söz gelimi, belirli türden bir arada bir şey başarma veya paylaşmaya yönelik planlar, amaçlar, inançlar veya dünya görüşleri olabilir. İçsel değeri olanın paylaşımı, doğası gereği partnerler arası zamana yayılan karşılıklı bir sorumluluk ve eylemlilik gerektirir. Partner bazen açıkça bazen ise örtük olarak birbirlerine ahlaki sözler verirler ve birbirlerinin erdemlerini teşvik ederler. Bu paylaşım süreci dürüstlük, nezaket, empati, telafi etme vb birçok erdemin açığa çıkmasının zeminini oluşturur. Fuhuş da içsel değil, araçsal değeri olan bir şey paylaşılır: yani para. Para, kişinin en özel otonomisi olan bedenini, içsel bir değer uğruna değil araçsal bir amaç uğruna kullanıma sunarak ahlaken değeri olan herhangi bir değer paylaşımına teşvik etmez. Bu noksanlık, fuhuş için ahlaki bir kusurdur.

Fuhuş Ahlaki Yoldaşlığa Eşlik Etmek Zorunda Değildir: Romantik ilişkiler veya mantık ilişkilerinde partnerlerden biri diğerine özel ve özel-olmayan günlerde hediye vererek nezaket ve değerbilirlik erdemlerini açığa çıkarır. Partnerine verdiği sözü yerine getirerek dürüst olma erdemini sergiler. Zor zamanlarında partnerini dinleyip ona destek olarak empati ve iyilik yapma erdemlerini gösterir; zor zamanları birlikte atlatmanın karakterlerinin yanı sıra ilişkilerinin sağlamlılığını da ortaya koyabilmek için bir şans olacağını düşünür. Yani romantik ilişkiler veya mantık ilişkilerinde taraflar birbirilerine ahlaki anlamda eşlik ederler. Cinsellik söz konusu olduğunda da özdenetimli olarak hareket eder ve partnerini istemediği bir şeye zorlamaması gerektiğini bilir. Saydığımız bu erdemlerin hiçbiri fuhuş ile açığa çıkmaz, hatta öyle ki uzun süreli bir fuhuş bile olsa fuhuş bu erdemleri baskılamak veya yok saymak üzerine kuruludur. Sürekli aynı kişi ile yapılan fuhuş dahi burada saydığımız çoğu erdemi onaylamak zorunda değildir.

Verilen Sözlerin Tutulması Erdemi: İdeal romantik veya mantık ilişkilerinde partnerler ellerinden geldiğince tutabilecekleri sözler vermeleri ve birbirilerine verdikleri sözleri tutmaları gerektiğini bilir. Sözleri tutmanın, partnerimiz ile aramızdaki yazılı olmayan, manevi bir sözleşme olduğunu örtük olarak biliriz. Diğer yandan üzerinde hemfikir olunan sözleşme, aynı zamanda karakter özelliklerimize göre içeriği değişen bir yapıda olabilir. Bu sözlere eşlik etmek, karşılıklı olarak karakter özelliklerimizi beslemenin de anlamlı bir yoludur. Bir cinsel ilişkide taraflar herhangi bir ahlaki erdem sergilemiyor, sinyallemiyor veya peşinde koşmuyorsa o cinsel ilişki sevgi, anlam ve değerden yoksun olma anlamında fuhuşa yaklaşır. Fuhuşu ilk bakışta ahlaken itici kılan yanlarından biri de bu türden bir noksanlık ve yüzeyselliktir.

Fuhuş Antisosyaldir: Fuhuş çoğu zaman zoraki iletişim ve sorular ile şekillenir. Taraflar arasındaki diyalog insanın geniş sosyal yetiler yelpazesinin çoğuna temas etmek zorunda değildir, genellikle temas da etmez. Sosyal varlıklar olarak onaylanmak isteriz ama fuhuş sizin benliğinizi onaylamaz, değer görmek isteriz ama fuhuş sizin değerinizi para ilişkisine indirger, farklı türden sosyal oyunlar ve eylemler içerisinde kendi varoluşumuzu ortaya koymak isteriz ama fuhuş sizi cinsel eyleme indirger. İnsan varoluşunun sosyal açıdan değerli hangi yönü olursa olsun, fuhuş bu sosyal yönü ya baltalar ya da yok sayar. Bu yüzden eşiniz veya sevgilinizi sevdiğiniz insanlarla tanıştırmak dahi başlı başına sosyal açıdan değerli bir eylem iken, fuhuş yaptığınız birini sevdiğiniz insanlarla tanıştırma fikri bile çok tuhaftır. Kişilerin sosyal yetilerini baltalayan eylemlerin onların öz benliklerine verdiği zarar ölçüsünde ahlaken yanlış olduğu iddia edilebilir.

Fuhuş Tahakküm Yaratır: Fuhuş çoğu zaman bir tahakküm ilişkidir. Çoğunlukla maddi karşılığı verenin lehine olan bu tahakküm ilişkisinde, özerk bir şekilde verilen kararların açığa çıkmasını beklemek çoğu zaman fazla iyi niyetliliktir. Gerçekleştirmeyi seçmeyeceğiniz kararlar sürekli ve daha farklı bir biçimde sürekli olarak tahakküm sahibinden size doğru sunulacaktır. Salt maddi bir ticaret üzerine kurulu olan fuhuşun, tahakküm dışlayıcı ahlaki ve manevi itirazları bünyesinde taşımasını beklemek için güçlü bir nedenimiz olduğunu sanmıyorum. Bilhassa fuhuşu seçen veya fuhşa itilen kişilerin ciddi bir bölümünün ekonomik açıdan zor durumda olması göz önüne alındığında sözünü ettiğimiz tahakküm kendini daha belirgin kılar.

“P ile fuhuş yapma gerekçesi çoğunlukla P’de olan ama sen de olmayan maddi kazancı elde etmektir.” Kişilerin borçları, sağlık masrafları, hayallerini gerçekleştirmeleri için gerekli olan maliyetler vb söz konusu olduğunda bu tahakküm ilişkisi çoğu zaman bir tür istismara döner. Tahakküm kurucusu olan kişi elindeki para ile karşısındaki kişiye ona fiziksel veya psikolojik açıdan korkunç zararlar verebilecek şeyler yapmayı da teklif edebilir. Çoğu zaman gerçekleşmeyecek veya reddedilecek olsa dahi, fuhuş doğası gereği bu türden korkunç zararlar verebilecek tekliflere ve dolayısıyla istismara açıktır.

Fuhuş Ahlaki Erdemlerin Sergilenmesini Riske Atar: Kimi araştırmacılar bir takım ahlaki erdemlerin cinsel anlamda çekici ve ilişkiyi düzenleyici olduğunu iddia ediyor; söz konusu ahlaki erdemlerden bazıları nezaket, empati, incelik, dürüstlük ve cesaret sayılabilir. Bu ahlaki erdemler fuhuş gibi bir cinsel ilişkilenme biçiminde doğası gereği risk altında olacaktır. Para, söz konusu erdemleri, bizatihi kendileri oldukları için, ortada para olduğu için sergilenmeye teşvik edebilir. Fakat fuhuş olmayan bir birliktelik söz konusu olduğunda bu türden ahlaki erdemlerin bizatihi kendileri için sergilenmelerini düşünmek adına daha güçlü gerekçelerimiz vardır. Böyle düşünmemizi destekleyen bir durum, söz konusu ahlaki erdemler, kısa süreli ilişkilerdense (ki fuhuş genellikle kısa sürelidir), uzun süreli ilişkiler ararken daha güçlü bir şekilde tercih edilir. Fuhuş ilişkisinde dürüst olmanız, cinsel açıdan partnerinize sadık olmanız, empatik düşünebilmeniz gerekmez hatta bunlar çoğunlukla yok sayılır, suistimale açıktır, teşvik edilmezler.

Üç Uyarı

1. Yazı boyunca erkek, kadın veya LGBTİQ+ herhangi bir cinsel zamir kullanmadım. Bana öyle geliyor ki fuhuş, bilhassa uzun sürdüğü müddetçe genellikle, onunla temas eden tüm taraflara ahlaki, psikolojik veya sosyo-psikolojik anlamda zarar veren bir eylemler bütünüdür. Fuhuş, tüm cinsel kimlik veya yönelimlerce yapılabilirdir.
2. Fuhuş gibi bir meselenin ahlaki statüsünü değerlendirmenin bir dizi zor yanı vardır. Öncelikle bu çalışmalar sizi ahlak çığırtkanı olmaya itebilir, çevremizde yeterince ahlak çığırtkanı olduğunu göz önüne alırsak yeni bir ahlak çığırtkanına daha ihtiyacımız olduğunu sanmıyorum.
3. Fuhuş meselesi, belirli ideolojik sinyallemelerini daha güçlü yaymak isteyen kimileri için kadın veya LGBTİQ+ düşmanlığı yapmanın bir aracı kılınabiliyor. Doğrudan fuhuşun ahlaki statüsündense, var olan ideolojik kabilelerine sadakatlarını daha güçlü sinyallemek isteyenler için fuhuş suistimale oldukça açık bir meseledir.