Münazara, interaktif bir sosyal iletişim sürecidir. Bir münazaranın taraflarıyla ilişkili en az dört rol olduğunu söyleyebiliriz.
- İlk köşede, (en az iki kişi, fakat muhtemelen daha fazla sayıda olmak üzere) bizzat tartışmacıların kendisi vardır.
- İkinci köşede, tartışmayı yöneten moderatör bulunur.
- Üçüncü köşede, her tartışmacının kendi partizan dinleyicileri vardır.
- Dördüncü köşede ise hiç kimsenin partizanı olmayan dinleyiciler bulunur.
Tipik iki taraflı bir tartışmada gördüğümüz şey; her tartışmacının kendi taraftarlarını bir arada tutmaya, tarafsız olanları etkilemeye, muhatabını zayıflatmaya, muhatabının taraftarlarının moralini bozmaya ve moderatörü yönlendirmeye çalışmasıdır. Tüm bunların kanıta dayalı argümanlar öne sürmek veya bilgi aktarmakla bir alakası olmadığını gözden kaçırmayın. Bir tartışmada, ancak ve ancak bu tartışma iyi tasarlandırıldığı ve taraflar kurallara yeterince uyduğu ölçüde bu epistemik sonuçlar (yani argüman ve bilgi) ortaya çıkar.
Kamusal söylemlere dair yaptığım araştırmamda, tartışmalara dahil olan ağların yapısını haritalamayı ve değerlendirmeyi hedefliyorum. Bu çalışmamda; din temelli şiddet, eşcinsel evlilik, aşılama, genetiği değiştirilmiş organizmalar, polis şiddeti, gelir adaletsizliği, cinsel taciz, tecavüz ve kürtaj gibi ihtilaflı başlıklar altında yürütülen tartışmalara odaklanmayı seçtim. Bilgisayar bilimleri alanındaki araştırmacılar, veri analizcileri ve felsefecilerden oluşan ekibimle beraber, bahsettiğim bu konularla ilgili farklı sosyal medya platformlarındaki gönderileri indirme/toplama sürecindeyim. Bu aşamadan sonraki planımız; bu platformlardaki her bir ihtilaflı tartışmayla bağlantılı etkileşim ağlarını haritalamak, görselleştirmek ve analiz etmektir. Örneğin Twitter’da, tartışmalarla ilgili verilmiş olan cevaplar ile ilgili yorumlara (mentions) ve tweetlerin retweetlerine dikkat ediyoruz. Reddit’te ise verilen yanıtlar, olumlu ve olumsuz oylara vb. bakıyoruz.
Bu projenin ardındaki fikir; farklı ağların (ilişki ve network’lerin) farklı işlev ve kullanıcı popülasyonları olan farklı platformlardan ortaya çıkma eğiliminde olmasıdır. İşte bu sebeple, epistemik açıdan verimli bir tartışmanın bazı platformlardaki kimi tartışmalı konularda var olması; başka platformlar ve diğer tartışmalı konulara nazaran daha olası olmalıdır. Projemiz henüz keşif sürecinde olsa da, farklılıklar yaratması gereken bazı ağ özelliklerine dair birtakım ön görülerimiz var. Ağda yer alan (hesaplar ve bu hesapların ardındaki kullanıcılar gibi) belirli düğümlerin* (Ç.N.: yazarın kullandığı terim “nodes”; sosyal epistemolojide epistemik ağların kavşak ve düğüm noktalarını ima eder. Lütfen çevirmen notuna bakınız.) konumu söz konusu olduğunda birkaç spesifik tahminimiz var.
- İlk olarak; bilgilerini üçüncü, dördüncü ve beşinci elden alan “düğümler” daha az güvenli olan epistemik konumlarda bulunmaktadırlar. Bu düğümler, “söylenti ve kulaktan dolma ifadeleri” onaylama eğilimindedir.
- İkinci olarak; bilgilerini birden daha fazla bağımsız kaynaktan edinen düğümlerin epistemik olarak makul/savunulabilir bir konuma erişme ihtimali daha yüksektir.
- Üçüncü olarak ise; birbirleriyle iletişimi/aktarımı olmayan ve birden çok alıcıya aktarım (çoklu-aktarım yapan) düğümler, hem birincil kaynakları hem de bilgi kanalları açısından gelişmiş teorik gücünün keyfini çıkarmaktadır.
Aşağıda yer alan şekilde dikkat çektiğimiz üçüncü hususun bir örneğini görebilirsiniz. Şekilde görülen iki ağ birbiriyle aynıdır. Soldaki ağda, şeklin sol kısmının merkezindeki düğümden yola çıkıp yinelenen bir iletişim sürecinin sonucunu görüyorsunuz. Sağdaki ağda ise, şeklin sağ kısmının merkezindeki düğümden başlayıp yine aynı sayıda tekrarlanan bir sürecin sonucunu görüyorsunuz. Düğüm noktası ne kadar koyu ise, bu o kadar çok ikna oluyor demektir. Sizin de gördüğünüz üzere soldaki düğüm, sağdaki düğüme göre, mesajıyla ağı etkilemeye yönelik çok daha fazla güce sahiptir. böyle olması, yalnızca, ağın yapısı ve her düğümün içinde bulunduğu konumdan dolayıdır.
Bir hayli ufak olan olan bu şekiller simüle edilmiş verilere dayansa da, gerçek verilere dayanarak oluşturmayı planladığımız şekiller çok çok daha büyük olacak; binlerce düğüm ve on binlerce bağlantı içerecek. Bu şekiller, epistemik ve retorik süreçleri çevrimiçi olarak izlememizi sağlayıp iletişim ağlarının sosyal epistemolojisine dair fikirlerimiz için besin işlevi göreceklerdir.
*düğüm/kavşak noktası/nodes:
Mark Alfano– “What we’ve got here is failure to communicate“, (Erişim Tarihi: 12.05.2021)
Çevirmen: Taner Beyter
