Efes Okulu, M.Ö. 5. yüzyılda ortaya çıkmış bir Antik Yunan Pre-Sokratik felsefe okulu olsa da, “Efes Okulu” denince esasen tek bir kişinin fikirlerine atıfta bulunulur. Bu kişi, o yıllarda bir Yunan kolonisi olan İyonya’daki Efes şehrinde yaşamış Herakleitos’tur ve bilebildiğimiz kadarıyla kendisinin birebir bir öğrencisi veya halefi olmamıştır.
Milet Okuluna mensup diğer İyonya’lı akranları gibi Herakleitos da değişim problemine çözüm aramıştır ancak o, dünyanın değişmediği fikrinden ziyade dünyanın sürekli bir değişim içinde olduğu fikrini savunmuştur. “Her şey değişir” aforizması genellikle Herakleitos’a atfedilir ancak her ne kadar bu söz muhtemelen ona ait olmasa da kendisinin görüşlerinin makul bir özetini teşkil eder. Herakleitos’a göre maddenin bir hâlden diğerine geçişi tesadüfen gerçekleşmez. Bu değişim, belli sınırlar içinde, belli bir zaman içinde ve her şeyin bir olmasını sağlayan yasaya veya “logos’a” göre gerçekleşir. Herakleitos evrenin tamamnın temelinde sonsuz ve daima-canlı bir ateşin bulunduğunu düşünüyordu (doğrusu bu ateş, gerçek bir ateşten ziyade değişim ve sürecin bir sembolüydü) öyle ki dünya, ateş ile sembolize edilen, elementler arasında yasa-benzeri bir alışverişten oluşmaktaydı.
Herakleitos ayrıca mantıksal olarak tutarsız görünen bir iddiada da bulunmuştu. Bu iddia, zıt şeylerin aynı olduğunu, yani her şeyin aynı anda hem öyle olduğunu hem de öyle olmadığını ifade ediyordu. Bu iddiasını desteklemek adına, bir nehrin içindeki suların sürekli değişmesine rağmen nehrin aynı kalması durumunu örnek verdi.
Ephesian School, (Erişim Tarihi: 11.03.2025)
Çevirmen: Dervişan Mehmet Savaş
