SSCB, vatandaşlarını – en azından sağlıkları hakkında – gerçekten epey önemserdi çünkü güçlü ve sağlıklı olmazlarsa, proletaryanın üretken üyeleri de olamazlardı!
1. Sovyet otoriteleri, ülkedeki insan yaşamının tüm alanlarını – en başından itibaren- yani, doğumdan itibaren düzenlemişti. Bir bebeğin nasıl besleneceği, yıkanacağı ve ona nasıl bakılacağı konusunda katı kurallar vardı. En ünlü posterlerden biri “Çocuklarımız ishalden hasta olmamalıdır.” diyerek, bebeklerin ve küçük çocukların yemeklerinin nasıl temiz tutulacağı konusunda tavsiyelerde bulunuyordu.
2. Sovyetler ayrıca kadınların sağlığını da epey önemsiyorlardı- çünkü onların sağlıklı kalmalarını ve işten çok fazla izin almalarını istemiyorlardı. Aslında bu söz konusu posterler bazen genç kadınlar için tek bilgi kaynağıydı. “Meme uçlarınıza dikkatli bakıyor musunuz? Onları her gün soğuk suyla durulamaya alışın.”
3. Aslında bu durulama – ya da bağışıklık kazandırma – Sovyet tıbbi uygulamasının en popüler yöntemlerinden biriydi. Bu uygulamanın bilhassa soğuk algınlığı gibi birçok hastalığın önlenmesine yardımcı olduğuna inanılıyordu. Sovyet anaokullarındaki çocuklar dondurucu soğukta bile dışarıda şekerlemeler yaparlardı. “Sağlıklı olmak istiyorsan, kendini (soğuğa) alıştır!”
4. “Gribin yayılmasını önleyin!” İnsanlardan doktorlara başvurmaları ve grip olması durumunda başkalarına bulaştırmamak için işe gitmemeleri istenirdi.
5. Sovyet’lerin erken döneminde – özellikle de savaş sırasında, Sovyet yetkilileri düşük eğitim seviyesi ile mücadele etmek ve insanları uyarmak zorundaydı; “Arıtılmamış su içmeyin!” (Bu konuda daha fazlasını okumak için: Rusya’da musluk suyu içmek güvenli mi?)
6. “Dizanteriye dikkat edin”: Bu poster aynı zamanda yalnızca kaynamış su içmeyi ve sebzeleri de temizlemeyi tavsiye etmektedir. Birçok köylü bahçedeki ürünü doğrudan (yıkamadan) yemeye alışkındı.
7. Sovyetlerin savaşması gereken bir diğer hastalık ise koleraydı. Yasaklamalar benzerdi – arıtılmamış sudan kaçınmak, rastgele pazarlardan bir şey yememek, pisliği ve sinekleri gıdadan uzak tutmak.
8. “Sağlıklı yaşam için tüberkülozu mücadele ederek yeneceğiz”. Sovyetler Birliği’nde hastalıklar epey ciddiye alınırdı, hastalıklarla mücadele etmek için çeşitli bilimsel araştırma enstitüleri kurulmuştu.
9. En yaygın tavsiyelerden biri insanların formda kalmasıydı. “Düzenli, ayarında ve çeşitlilik içeren bir diyet uygulayın. Kilo almak yaşlanmak demektir!” (Bu konuda daha fazlasını okumak için: SSCB obezite ile nasıl başa çıktı?)
10. “Spor sağlık ve güzelliktir.” denilerek, gençler spor yapmaya zorlanırdı.
11. En popüler Sovyet sloganlarından biri, Latinlerin *”sağlam kafa sağlam vücutta bulunur” (mens sana in corpore sano ) deyiminin farklı bir türüydü: “Sağlıklı bir zihin için sağlıklı bir beden gerekir.”
12. Ruslar her zaman çok alkol kullananların ülkesi olduğu için Sovyetler (vatandaşların) ayık kalması konusunda dikkatliydi. Bu poster, bir adamın ‘eski dostlarını’ -votka ve sigara- ziyaretinden sonra neye benzediğini gösterir. (SSCB alkolizmle nasıl savaştı – Fotoğraflar)
13. İnsanlara, kalplerine dikkat etmeleri tavsiye edilirdi. İşyerinde strese girmeyin, sigara kullanmayın, yeterince yiyin ve yeterince uyuyun, temiz havada vakit geçirin.
14. Resmi olarak, Sovyetler Birliği’nde cinsellik yoktu… Bu yüzden insanların cinsel eğitimi pek yoktu ve korunma (prezervatif kullanma) hakkında bir fikirleri de bulunmuyordu. Sonuç olarak, Sovyet yetkilileri olağan işlerin tehlikeleri ve cinsel ilişkiyle bulaşan hastalıklarla en kısa sürede nasıl başa çıkılacağı konusunda uyarılarda bulunmaya mecburdu.
15. “Bir vatansever için bağışçı olmak (donör olmak) büyük bir onurdur.” Kan bağışı yapanlar ekstra tatil yapardı (ve öğrenciler o gün ki derslerden izinliydi ).
16. Tıp doktoru olmak oldukça şerefli ve onurlu bir meslekti. (ve doktorlar çok saygı görür; zeki ve iyi eğitimli insanlar olarak görülürdü). “Doktor, bir ulusun dostudur!”
17. Spor yaptıktan sonraki en sık görülen tavsiyelerden biri diş temizliğiydi. Çoğu Rus buna (diş temizliğine) alışkın değildi, özellikle de köylüler. Bu yüzden Sovyetler diş pudrası ile macununun tanıtımını yapmaya ve çocukları dişlerini temizlemeye zorlamaya başlamıştı.
18. Bu poster yetişkinlere, ağrıyan dişlerin ne kadar tehlikeli olabileceğini ve diş hekimini görmeyi ihmal etmenin kalp hastalığına bile sebep olabileceğini açıklamaktadır.
19. İnsanlara ayrıca göz problemleri varsa, evde tedavi etmeye kalkmamaları ve gözlükçüye gitmeleri tavsiye edilirdi. Görme yetisi her yıl test edilirdi – ve şaşı gözler, koşulların imkan verdiği en kısa sürede doğru gözlükler ile tedavi edilmelidir.
20. Ve son olarak, hiç bitmeyecek bir tavsiye: “Yemekten önce ellerinizi yıkayın!”
Çevirmen notu:
* “mens sana in corpore sano”: genellikle “sağlıklı bir bedende sağlıklı bir zihin” olarak tercüme edilen bir Latince cümledir. Aynı zamanda “sağlam kafa sağlam vücutta bulunur.” Anlamında da kullanılır ve Türkçede de yaygın bir kullanımdır. Kaynak: https://en.wikipedia.org/wiki/Mens_sana_in_corpore_sano
V.V. Selivanov- “20 Soviet health propaganda posters”, (Erişim Tarihi: 10.07.2020), Erişim Kaynağı: https://www.rbth.com/lifestyle/331772-soviet-health-posters
Çevirmen: Taner Beyter
