Yoksunluk teoristlerine göre bir kötülük meydana geldiğinde bir varlık yoksundur ki eğer o varlık yoksun olmasaydı ortada bir kötülük olmazdı.
Yoksunluk teoristleri için asıl problem bu kayıp varlığı bulmaktır. Bu problem için özel durumlardan biri şudur: gerekçelendirilmiş yanlış inanç durumu.
Dün, bugün cig dansı yapmayacağına dair gerekçelendirilmiş bir inanca sahip olduğumu düşünelim. Yine de sen bugün cig dansı yapıyorsun. Eğer var olsalardı bir kötülük olmayacak kayıp varlık nedir? Bu kayıp varlık için yalnızca iki aday düşünebiliyorum: gerçek ve uygunluk.
Önce gerçek önerisini düşünelim. Dünkü inancım gerçeklikten yoksundu. Ancak bu kayıp gerçeklik bir varlık mıdır? Yoksunluk teoristlerine yardımcı olması için bir varlık olması iyi olurdu. Ancak bugün cig dansı yapmayı seçerek bu varlığın dün var olmadığını ortaya koymuş oldun. Ancak bizim geçmişte var olan varlıklar üzerinde böyle rutin ve kolay bir gücümüz kesinlikle yoktur!
Yukardaki argümanın genellemesi: kayıp varlık her neyse dün var olan bir varlık olmaması iyi olur. Bugün var olacak bir varlık olması gerekir, muhtemelen tam olarak cig dansı yaparkenki zamanda ve böylece var olmayışını garantilemiş olurdu. (Bu şimdiden problematiktir. Çünkü yanlış giden şey dünkü inancımdı, senin bugünkü eylemin değil, bu yüzden öyle görünüyor ki kötülüğü kötü yapan şeyin dün konumlanmış olması gerekiyor, çünkü inancın uygunluğu dünyadan-zihne bir yöne sahiptir.)
Öyleyse, belki de uygunluk öyle bir varlıktır ve belki de zihin ile gerçeklik arasındaki uyum tam olarak bu gerçekliğin var olduğu zamanda var olur. Ancak bu da ayrıca problematiktir. Şimdi senin bugün gizlice cig dansı yaptığını ve yarın Alice’in senin cig dansı yapmadığı yönünde yanlış bir inanç oluşturduğunu düşünelim. Eğer uygunluk gerçekliğin zamanında var oluyorsa o zaman Alice’in cig dansı yaptığın inancını yarın geliştirdiği durum gerçek olsaydı o zaman bugün sen cig dansı yaparken zihin ve gerçeklik arasında bir uygunluk olması gerekirdi. Sonuç olarak, Alice’in yarın oluşturacağı inanca göre, uygunluk bugün var olsa da olmasa da bir kez daha geçmişte var olmuş varlıklar üzerinde rutin ve sıradan bir güce sahip olurduk ki bu absürdtür.
Uygunluğun hem inancın zamanında hem de inanç tarafından tanımlanmış zamanda var olduğunu söyleyebilir miyiz? Ancak bu yardımcı olmazdı: Alice yarın bir inanç oluşturarak hala bugün bir uyum olup olmayacağını etkilemiş olurdu.
Öyle sanıyorum ki doğru inanç geçmişle ilgili olup da uygunluk bu inancın zamanına denk geldiğinde ve doğru inanç gelecekle ilgili olup uygunluk tanımlanmış gerçekliğin zamanına denk geldiğinde kişinin karmaşık görüşleri olabilir. Şimdi benim senin dün yaptığın şey ve yarın yapacağın şey hakkında birleşik bir doğru inancım olduğunu varsayalım. Bu inanç hem geçmişle hem de gelecekle ilgilidir. Peki ne zaman var olur? Eğer bugün ya da dün var olduğunu söylersek o zaman senin yarınki eylemin bugün ya da dün var olan bir şeyi etkilemiş olur ki önceden gördüğümüz üzere bu absürdtür. Dolayısıyla bu uygunluk yarın var olmak zorundadır.
Ancak bu durumda daha da karmaşık bir görüşü benimsemeye zorlanırız: eğer bir inanç doğruysa, uygunluk bu inancın zamanında var olur ya da en azından hangisinin zamanı sonradan geliyorsa inancın ilgili olduğu zamanda var olur. Ama artık daha fazla problemimiz vardır. Varsayalım ki sen sonsuza kadar var olacaksın (mesela cennette) ve ben senin hiçbir zaman cig dansı yapmayacağın doğru inancını oluşturuyorum. Ancak bu inancın ilgili olduğu bir son zaman yoktur! Açıkçası, uygunluğun var olduğu herhangi bir t zamanı için cig dansı yapıp yapmama seçimiyle uygunluğun t zamanında var olup olmayacağını kontrol edebileceğin potansiyel bir cig dansı zamanı olacaktır. Ve sırf sonsuza kadar yaşayarak geçmişteki varlıkları yaratma ya da yok etme gücüne erişmek pek makul görünmüyor.
Buradaki problemin inanç ve gerçeklik arasındaki uygunluk simgelerinin gerçek varlıklar olduğunu düşünen herkesi etkilediğine dikkat edin.
Alexander Pruss- “Privation, false belief and time”, (Erişim Tarihi: 19.11.2020), Kaynak: http://alexanderpruss.blogspot.com/2020/09/privation-false-belief-and-time.html
Çevirmen: Yiğit Aras Tarım
