Thomas Aquinas’ın Tanrı’nın varlığını kanıtlamaya dair birinci yolu şöyledir:
- Bazı şeyler hareket halindedir. (yani değişmektedir). Örneğin; suyun sıcakken soğuk olması, benim hastayken iyileşmem gibi.
- Bir şey aynı şekilde ve aynı yoldan kendi kendini hareket ettiriyor olamaz: onu hareket ettiren bir şey mevcut olmalıdır.
- Hareket ettirilen şeyler (-in sebepleri) sonsuza dek uzayamaz. Yani sonsuz gerileme bir açıklama olamaz. (Ç.N.: hareket ettirilen şeyin hareket etme sebebini sonsuza dek götüremezsiniz, bu bir cevap değildir.)
- Öyleyse, tüm hareket edenleri, hareketsiz bir hareket ettiren mevcuttur.
Anahtar öncül (3)’tür. Üçüncü öncülün altında yatan temel fikir, sahip olmadığınız şeyleri başka birine ödünç veremeyeceğinizdir. Her bir şeyin potansiyelini aktüalize eden (gerçekleştiren) bir şey olmalıdır. Joe’den bir kitap ödünç aldıysam, Joe ise bu kitabı Army’den aldıysa ve Army ise kitabı Alex’den aldıysa bu durumda; eğer Alex’in bir kitabı aslında yoksa: KİTABI BAŞKA BİRİNE ÖDÜNÇ VEREMEM. Şimdi kitabın dolaşımının sonsuz dek gittiğini varsayalım. Yani her zaman için kitabı ödünç alan birinden sonra başka biri daha yer alıyor olsun. Fakat lütfen unutmayın: SAHİP OLMADIĞINZ BİR ŞEYİ ÖDÜNÇ VEREMEZSİNİZ. Başlangıçta kitaba sahip olan bir ilk kişi yok ise, bu dolaşım dizisi sonsuza dek gitse dahi aslında ona kimse sahip olamaz. Aynı şekilde, sonsuz sayıda tren vagonu OLSA BİLE, eğer bir lokomotif yoksa hiçbir şey tren tekerleğinin hareket etmesini sağlamaz. Benzer şekilde bir kaşık sonsuz uzunlukta olsa dahi, onu hareket ettiren/değiştiren bir şey yoksa, kaşık hareket edemez/değişmez.
Ana itiraz şu ki, Aquinas’ın buradaki söz konusu argümanının (özellikle (2) ve (3) nolu öncüllerde yer alan sonsuz gerileme önermesi), epey ihtilaflı ve tartışmalı olan spesifik bir YSİ (yeter-sebep ilkesi) formülasyonuna dayanıyor olmasıdır.
Jonathan David Garner- “Argument from Change (Aquinas)“, (Erişim Tarihi: 06.04.2021)
Çevirmen: Taner Beyter
