Giriş
İçselcilik (Internalism), Epistemolojide bir inancı gerekçelendirmek için gerekli olan her şeyin, bir kişinin bilincinde, dışsal faktörlere başvurmak zorunda kalmadan anında mevcut olduğu veya en azından bu şeylerin bir kişi tarafından bilişsel olarak erişilebilir olduğu görüşüdür. Bu nedenle tüm bilgi edinme koşulları, bilgi edinenlerin psikolojik durumlarına bağlıdır Bu bir tür Psikolojizm ile alakalıdır (bu psikoloji, psikolojik olmayan başka bir tür olgu veya yasayı temellendirmede veya açıklamada merkezi bir rol oynar).
Bu yaklaşımın alternatif görüşü Dışsalcılık olarak bilinir (bir inancın gerekçelendirme statüsünü etkileyebilecek olan şeyin, inananın içsel faktörleriyle alakalı olmadığı görüşü).
İçselciliğe göre özneleri, çevrelerinden tamamen kopmuş birer varlık olarak tasavvur edecek olsak bile, bu öznelerin gördükleri şeyleri, göründükleri gibi kabul etmede yine de rasyonel olacaklarını iddia eder. Buna göre bir çift psikolojik ikiz (aynı zihinsel durumlara sahip iki fail), tüm inançlarında eşit olarak haklı çıkar ve aslında hepsi aynı inançlara sahip olur.
Bu yaklaşımın karşıtlarına göre (meşhur Edmund Gettier’in Gettier Örnekleri (1927-2021) ve benzer çizgi boyunca Descartes’ın kötü cininin bir versiyonuyla birlikte), ikizlerden birinin sağlam bir şekilde çalışan bir saate bakması (diyelim ki saat gece yarısı 12’yi gösteriyor) ve bir inancı gerekçelendirmesi, diğerinin ise aynı şekilde bir zihin durumuyla bu inanca sahip olması mümkün olsa bile, ikizlerden birinin kötü bir cin tarafından inancı için kandırıldığı varsayıldığında, o zaman onun inancının dışsal bir gerekçeye sahip olması da imkan dahilinde olur.
İçselcilik Çeşitleri
- Anlamsal İçselcilik, bireyler için mevcut olan kavramların (ya da dilsel bir yorumla kelimelerin anlamlarının) bu bireylerin çevreleri veya dış dünyayla ilişkileri tarafından belirlenmediği tezidir.
- Motive edici İçselcilik, Etik ve ahlaki psikolojideki ahlaki inançların veya yargıların, içsel olarak motive edici olduğu ve bir kişinin bir şeyin yapılması gerektiğine dair inancı ile onu yapma motivasyonu arasında içsel, gerekli bir bağlantı olduğu görüşüdür. Bu nedenle ahlaksızlık (ahlaki duyarlılığın eksikliği, doğru ve yanlışı umursamamak), bir motive edici içselci için anlaşılmaz ve hatta imkansızdır.
- Bilim Felsefesinde Tarihsel İçselcilik, bilimin sosyal etkilerden tamamen farklı olduğunu ve sadece doğa bilimlerinin herhangi bir toplumda ve herhangi bir zamanda entelektüel kapasiteleri göz önüne alındığında var olabileceğini iddia eder.
Internalism, (Erişim Tarihi: 26.09.2021)
Çevirmen: Musa Yanık
