Dün apaçık ortada olması gereken bir şeyin farkına vardım: düalizm için iki ayrı etkileşim problemi vardır.
- (1) Metafizik: Ruh bedende etkilere neden olmayı nasıl başarır?
- (2) Fizik: Böyle bir nedensellik, fizik kanunlarını ihlal etmez mi?
Geçmişte etkileşim problemi denince yalnızca (1)’i düşünürdüm, ancak daha sonra Hume’dan tüm nedensel olayların eşit derece gizemli ve esrarengiz olduğunu öğrendiğimde bunun sahte bir problem olduğunu anladım.
Ancak (1) ve (2) nolu problemler birbirinden oldukça bağımsızdır: Bir diğerine çözüm bulunamadan her birine ayrı ayrı çözüm bulunabilir. Mesela indeterminist bir fizik (2)’ye çözüm sağlayıp (1) hakkında hiçbir şey söylemezken, occasionalism * (vesilecilik) ve hilomorfizm ** (2) hakkında çok az şey söyleyip (1) hakkında belli çözümler sağlayabilir.
Problemlerin ilginç olduğunu düşünsem bile, ikisinin de etkileşimci düalizm için ciddi bir sorun teşkil ettiğini pek sanmıyorum.
Çevirmen Notu:
- occasionalism: etkileşimciliği ve ruh beden düalizmini reddeden bir yaklaşım. Eğer beden ve ruh birbirinden ayrı tözler iseler, birbirine nedensel olarak etki etmeleri beklenemez. Kimi çoğu zaman bu bahsedilen zihin-beden etkileşimini Tanrı’nın yaptığını iddia ederek bir etkileşimciliği savunmuştur denebilir.
** hilomorfizm: bu kavram ile Pruss, beden ve ruhu iki ayrı töz olarak düşünmeyip, tek bir “şey” olarak da düşünebileceğimizi ve böylece ruh ile benden birbirini nasıl etkiler sorununa kısmi olarak cevap verilebileceğini ima etmektedir.
Alexander Pruss- “Two interaction problems”, (Erişim Tarihi: 17.11.2020), Erişim Kaynağı: http://alexanderpruss.blogspot.com/2019/04/two-interaction-problems.html
Çevirmen: Taner Beyter
