Hümanizm, felsefede daha insan merkezli (ve daha az din merkezli) bir yaklaşım benimseyen bir Rönesans hareketidir. İnsanlığa nihai bir inancı vardır; insanın, öncelikle aklıyla ve cesaret ve vizyonla uygulanan bilimsel yönteme güvenerek kendi sorunlarını çözme gücüne veya potansiyeline sahip olduğuna inanır.
Hümanizm, kendi başına belirli bir felsefi doktrin veya ekol olmaktan ziyade (Hümanizm doktrini ve Ateizm doktrini hakkındaki bölüme bakın), daha çok insan aklını, etiği ve adaleti destekleyen genel bir yaşam duruşu veya tavrıdır. Daha spesifik çeşitli felsefi sistemlerin bir bileşenidir ve bazı dini düşünce okullarına dahil edilmiştir. Nihai hedefi insanlığın gelişmesi (Mutçuluk/Eudaimonism hakkındaki bölüme bakın), burada ve şimdi iyi şeyler yapmak, iyi yaşamak ve dünyayı daha sonra gelecekler için daha iyi bırakmak olan hayata karşı iyimser bir tutumdur.
Etik‘te, tüm insanların şerefli ve değerli olduğunu ileri sürerek insanların yalnızca evrensel insan niteliklerine, özellikle rasyonaliteye başvurarak doğru ve yanlışı belirleme yeteneklerini onaylar ve inancın eylem için kabul edilemez bir temel olduğunu savunur. İnsan olmanın ortaklığına dayanan bir Ahlaki Evrenselliği onaylar ve laikliği, dini kural ve öğretilerden kurtulmayı teşvik eder.
Metafizik‘te Hümanizm, doğaüstü olanın tüm biçimlerini mit olarak kabul eder. Doğayı herhangi bir zihin veya bilinçten bağımsız olarak varlığın bütünlüğü, var olan sürekli değişen bir madde ve enerji sistemi olarak görür. Temellendirilmemiş inanca bağımlılık, doğaüstü veya sözde ilahi kökenli metinler gibi doğaüstü gerekçelendirmelerin geçerliliğini reddeder.
Epistemoloji’de, bilimsel şüpheciliği (yani, deneysel kanıttan yoksun iddiaların doğruluğunu sorgular) ve bilimsel yöntemi (gözlem ve deney yoluyla veri toplama, hipotezlerin formülasyonu ve test edilmesi) destekler.
Siyaset Felsefesi‘nde Hümanizm, bireysel özgürlük ve sorumluluğu, insani değerleri ve şefkati ve hoşgörü ile işbirliğine olan ihtiyacını vurgular, otoriter inançları reddeder.
Bazı eski Hint ve Çin felsefeleri, antik Yunan düşüncesinin bazı unsurları ve bazı ortaçağ Müslüman düşünürleri bilgi arayışlarında hümanist, rasyonel ve bilimsel söylemlerde bulunsalar da tanımlanabilir bir hareket olarak Hümanizm, Orta Çağ’ın sonlarına ve 15. ve 16. Yüzyılların Rönesans Avrupa’sına kadar izlenebilir.
Rönesans Hümanistleri, günün baskın Skolastik felsefesine (St. Thomas Aquinas tarafından oluşturulmuştur) karşıydı ve bu muhalefet, Platon ve Platonik diyaloglara gönderme yapan klasik bir tartışmayı yeniden canlandırdı. Rönesans Hümanistleri, insan değerini ve bireysel onuru teşvik ettiler ve liberal sanatların tüm sınıflara uygulanmasını savundular.
İtalyan şair Francesco Petrarch (1304 – 1374), Hollandalı teolog Erasmus, İngiliz filozoflar Sir Thomas More ve Sir Francis Bacon, Fransız yazarlar Francois Rabelais (c. 1494 – 1553) ve Michel de Montaigne (1533 – 1592) ve İtalyan bilim adamı Giovanni Pico della Mirandola’nın (1463 – 1494) hepsi erken Hümanistler olarak kabul edilebilir.
19. ve 20. yüzyıllarda, Hümanist Din Derneği (1853’te kuruldu), İngiliz Hümanist Derneği (1896), Amerikan Hümanist Derneği (1941) ve Uluslararası Hümanist ve Etik Birliği (1952) gibi hümanizm prensiplerini destekleyen dernekler kuruldu . Bazı ünlü 20. yüzyıl hümanistleri arasında Bertrand Russell, Albert Einstein (1879 – 1955), Albert Schweitzer (1875 – 1965), Isaac Asimov (1920 – 1992), Carl Sagan (1934 – 1996), Kurt Vonnegut (1922 – 2007), Gloria Steinem (1934 -) ve Richard Dawkins (1941 -) vardır.
Kaynak (Erişim Tarihi: 03.05.2021)
Çevirmen: Beyza Nur Doğan
