Post-Modernizm, 20. yüzyılın sonlarında felsefe ve sanatta, beklenmedik yerlerden anlam ve otoriteye açıklıkla ve kendinden önceki hareketlerden veya geleneklerden utanmaksızın ödünç alma istekliliği ile genel anlamda dikkat çekmiş kapsamlı bir harekettir. Genellikle, kimileri entelektüel düşüncede tamamen yeni bir paradigmayı temsil ettiğini iddia etse de eşit derecede kötü bir şekilde tanımlanmış Modernizm’e karşı olan karşıtlığı ya da reaksiyonuyla negatif bir şekilde tanımlanır.
”Post-Modernizm” (tam olarak ”Modernizm’den sonra” anlamında) terimi, mimaride Modernist hareketin algılanan yumuşaklığıyla düşmanlığını ve ayrıca yüksek Modernizm’in biçim ve işlevin harmonisi, işlevsiz süslemelerin reddiyle beraber ideal bir mükemmellik arayışıyla ortaya koyduğu iddialara karşı kınayıcı reaksiyoner bir harekette ortaya çıkmıştır. Sanatta, müzikte ve edebiyatta (ve analoji yoluyla felsefede) Modernizm’den daha dekoratif olan her türlü çoğulcu ve reaksiyoner tarz için kullanılmaya başlandı ve bu yapılırken oyuncu ve ironik bir tarz benimsenerek post-modernizmden önceki sanatsal stillerin kullanımından da çekinilmedi. Sıklıkla aşırı karmaşık, çelişkili, belirsiz, çeşitli ve birbiriyle iç içe ya da referanslar halinde vücut bulmasına karşın açık bir merkezi hiyerarşiye ya da organizasyon prensibine sahip olmamaya meyletti ve geleneksel elementlerle tekniklerin yeniden canlanmasıyla dikkat çekti.
Kimileri Post-Modernizm’i yalnızca Modernizm’in devam eden açılımının bir başka aşaması olarak görüyor; kimileriyse Modernizm’e karşı bir geri tepme ve Modernizm’in tamamıyla yerinden edilmesi olarak görüyor. 1960’ların yükselen düzen karşıtı hareketleri daha genel anlamıyla Post-Modernizm’in kurucu olayları olarak düşünülebilir. İnternetin, mobil telefonların, etkileşimli televizyonun vs. ve izin verilen kültürün anlık, doğrudan, sığ ve genellikle yüzeysel katılım içermesiyle beraber kimi yorumcular halihazırda Post-Post-Modern döneme girdiğimizi dahi öne sürdüler.
Post-Modernizm özellikle felsefede büyük oranda Kıta Felsefesi’ndeki Fenomenoloji, Yapısalcılık, Varoluşculuk hareketlerinden ve daha genel olarak Analitik Felsefe’nin birçok kuşkucu değeriyle temelinden etkilendi. Bu genel olarak beklenmedik yerlerden anlam ve otoriteye karşı bir açıklık olarak görüldü ve böylece otoritenin nihai kaynağı söylemin kendisinin asıl ”oyunu” olageldi. Temel problemlerin geniş bir teorik perspektif yelpazesiyle beraber değerlendirilebilir olduğu bir çeşit ”seç-ve-karıştır” yaklaşımı olarak düşünülebilir.
Post-Modernizm geniş ve spesifik olmayan bir harekettir (eğer bir hareket olarak tanımlanabilecekse) ve Yapısökümcülükle Post-Yapısalcılık (diğerleri arasında) gibi hareketlerin her ikisi de Post-Modernist olarak kabul edilebilir. Post-Modernistler, felsefi açıdan yetersiz ve aşırı gayri-resmi oldukları gibi eleştirilere karşı genelde kendilerini felsefenin ne olduğu konusunda daha ”geniş” bir pozisyon aldıkları, kullandıkları akademik jargonun fikirlerini iletebilmek için şart olduğu ve eleştirmenlerinin basitçe ortaya koydukları çalışmaları anlamadıklarını iddia ederek savunurlar.
En tanınmış Post-Modernist filozoflar arasında Michel Foucault, Jacques Derrida, Jean-François Lyotard (1924 – 1998), Richard Rorty (1931 – 2007), Jean Baudrillard (1929 – 2007) ve Roland Barthes (1915 – 1980) bulunmaktadır. Lyotard, belki de en tanımlanabilir Post-Modernistlerden biridir ve Post-Modernizmi mevcut kültür, sosyal yapı ve benlik halinin durumu olarak tanımlamıştır. Lyotard büyük oranda anlatının insan kültüründeki rolüyle ve özellikle moderniteden post-endüstriyel veya post-modern duruma geçtiğimizde bu rolün nasıl değiştiğiyle ilgilenmiştir. Baudrillard, ”hiper-gerçek”, post-modern, post-endüstriyel, post-her şey tarzında bir dünyada yaşadığımızı ve global gerçekliğin, insanların neyin gerçek olduğuna karar vermekte ciddi bir zorluk yaşadıkları bir dereceye ulaşacak kadar uluslararasılaşmış bir popüler kültür tarafından domine edildiğini savunmaktadır.
Kaynak (Erişim Tarihi: 23.04.2021)
Çevirmen: Yiğit Aras Tarım
