(Bu gönderi en son 21 Haziran 2012 tarihinde, daha mantıklı bir sıra izlemesi için düzenlendi. Bu durumun yorum gönderen veya bunları kendi metinlerinde tartışanlara yaşatabileceği sıkıntı nedeniyle özür dilerim.)
Son gönderimin bir devamı olarak, teistler için sorularımın bir listesini hazırladım. Eminim okuyanların bu listeye ekleyeceği çok şey olacaktır.
1. “Neden hiçbir şey yerine bir şeyler var?” sorusu, “hiçliğin” olağan bir durum olduğunu varsaymaktadır. Niçin buna inanalım? Bu soruyu niçin alaşağı etmiyoruz? Başka bir deyişle, neden olayların gerçekten var olduğu ve hiçliğin kendisinin anlaşılmaz olacağı olağan bir durum söz konusu olamasın(HT: Thy Kingdom Come (Undone))
2. Evrenin sonlu bir geçmişi olduğu düşünüldüğünde, evren neden “zamanla birlikte” değil de “zamanın içinde” başladı?
3. Niçin evrenimizin çoğu, doğaüstüne başvurmaksızın anlaşılabilirdir? Neden bilim tarihi, doğaüstü açıklamaların yerini alan çok sayıda doğal (naturalistik) açıklama örneği içeriyor ve doğalcı olanların yerini alan doğaüstü açıklamalama örnekleri yoktur?
4. Fiziksel evren neden hayal edilemeyecek kadar büyüktür?
5. Görsel güzellik ve ahengin Tanrı’nın kanıtı olduğuna inanıyorsanız, evren niçin işitsel, elle dokunulabilir veya görsel olmayan diğer duyusal güzellik ve ahenk türleriyle dopdolu değildir?
6. Evrenin bilinçli ve akıllı yaşam için ince ayarlanmış olduğuna inanıyorsanız, evrenimiz niçin insan yaşamından çok daha etkileyici bir yaşam da dahil olmak üzere yaşamla dolup taşmıyor?
7. Tanrı niçin biyolojik evrimi bir yaratılış yöntemi olarak kullansın ki? Buna dair Evrim’in bilimsel kanıtları dışında bir cevabınız var mı?
8. Tanrı niçin bedensiz zihinlerin (ruhlar, canlar ya da hayaletler) aksine bedenli * ahlaki failler yaratmak istemiş olabilir ki? İnsan zihni niçin fiziksel beyne bağımlıdır?
9. Australopithecus’un bir ruhu var mıydı? Veya Homo Habilis’in? Peki Homo Erectus? Neandertaller? Neden olsun veya neden olmasın? (HT: Keith Parsons)
10. Ruhlar fiziksel madde ile nasıl etkileşime geçer? “Bilmiyorum” anlamına gelmeyecek bir cevabınız var mı? (HT: Keith Parsons)
11. İnsanların özgür irade sahibi olduğuna inanıyorsanız; Tanrı varsa insanlar niçin özgür iradeye sahip olurlar? Niçin bazı durumlarda özgür iradeli olabiliyorken bazılarında olamıyoruz?
12. Niçin acı ve haz hayatta kalma ile üremenin biyolojik amaçlarıyla bu kadar bağlantılıyken, ahlak ile değildir? Hayvanları, kendilerini korumanın biyolojik amacını takip etmeye motive etmek için acı çekmeyi mantıken gerektiren (veya mantıksal olarak risk gerektiren) daha büyük bir fayda var mı? Bazı ahlaki amaçlar biyolojik bir amaca hizmet etmese bile acı çekmenin devamını makul görür mü? Örneğin ahlaki fail olmayan hayvanlar da dahil olmak üzere, duyarlı varlıklar neden biyolojik olarak yararı olduğunu bilmediğimiz acı veya hazzı yaşamaktadırlar?
13. Neden canlı varlıkların çoğunluğu da dahil olmak üzere canlıların sadece bir kısmı gelişir ve hayata kalır? Başka bir deyişle, niçin çok az canlının üreyebilmek, yırtıcılardan kaçabilmek ve sağlıklı kalabilmek için yeterli miktarda yiyecek ve su kaynağı vardır? Tanrı niçin tüm canlı varlıkların hayatta kalmak için vahşice birbirleriyle rekabet ettiği bir dünya yaratmış olsun ki? Neden organizmaların daha küçük bir kısmı yaşamlarının çoğunda gelişir/serpilir? Niçin neredeyse hiçbir organizma yaşamları boyunca gelişemez/serpilemez?
14. Niçin sosyal kötülükler var; yani bireylerin oyun-teorisi etkileşimlerinden kaynaklanan acı veya ıstıraplar niçin var?
15. Tanrı niçin korkunç kötülük ve ıstıraplara (ve nispeten az hazlara) izin veriyor?
16. Korkunç kötülükler niçin çoğu kez kişiyi psikolojik olarak mahveder; ahlaki, manevi ve entelektüel olarak zarar verir?
17 Neden masum (makul) inançsızlık diye bir şey var? Neden eskiden inançlı olan insanlar, yani teizm perspektifinden bakıldığında doğru yoldalarken inançlarını kaybeden insanlar var? Neden sadece Tanrı’nın olmadığını keşfetmek için hayatlarının tamamını Tanrı’ya veren pek çok insan var? Neden hayat boyu arayış içinde olanlar var? Neden teistik olmayan dinlere geçenler ve teistik olmayan deneyimlere ve inançlara dürüst bir soruşturma sonucunda ulaşan inatçı olmayan gayri-teistik inananlar var? Neden izole gayri-teistler, yani Tanrı düşüncesine bile hiç sahip olmamış insanlar var.
18. Niçin bazı inançlılar Tanrı’nın var olduğuna dair kanıtlar bulurken bazıları da Tanrı’nın deneyimlerinde mevcut olmadığı ve gerçekten de yokmuş gibi hissettirecek kanıtlar olduğunu düşünüyor?
19. Niçin teistik inancın coğrafi dağılışında böylesi dikkat çekici farklılıklar mevcut? Niçin teistik inanç kültürel ve ulusal olarak dramatik biçimde farklılık gösteriyor? Mesela, niçin milyonlarca teist olmayan insan Suudi Arabistan’da değil de Tayland’da yaşıyor? Ve niçin teistik inanç küresel olarak insan türünün varlığı boyunca, zamanla dramatik bir biçimde değişmiştir?
20. Niçin yalnızca bazı insanlar dini deneyim yaşar? Özellikle de bu dini deneyim yaşayanların çoğu niçin neredeyse her zaman teistik inançlara ve Tanrı inancına önceden maruz kalmış insanlardır?
21. Dini deneyim yaşayan insanlar niçin hiçbiri diğerinden daha fazla ahlaki olmayan daha radikal dini yolları takip ediyorlar?
22. Neden bu kadar çok insan trajediler karşısında Tanrı’nın rahatlatıcı varlığını hissetmediğini ifade ediyor?
23. Bilişsel din bilimi alanının nispeten yeni disiplini Hiperaktif Fail Tespit Mekanizması (HADD), niçin insanların görünmez failler hakkında doğal olarak inanç oluşturma eğilimi olduğu iddiasını destekliyor? HADD mekanizmamızın genel olarak görünmez failler hakkında gerçek inançlar üretme konusundaki güvenilmez geçmişini göz önünde bulundurursak, neden görünmez bir fail olan Teizmin Tanrısı hakkında bir inanç ürettiğinde buna güvenelim ki?
24. Tanrı niçin ahlaki anlamda iyi ya da kötü ile ahlaki anlamda doğru ya da yanlış olan şey hakkında, teistler de dahil olmak üzere insanlar arasında böylesi bir anlaşmazlık ve karışıklığa izin veriyor?
25. Niçin insanlar tarafından çağlar boyunca tapılan sayısız tanrılardan sizinkinin gerçekten var olduğuna inanalım? Niçin Yahweh’dense Zeus, Odin, Marduk, Ishtar, Osiris, Quetzalcoatl, Madame Pele, Ahura-Mazda, vb. vb. vb. diğerlerine inanmayalım?
Çevirmen notu: * ahlaki fail (moral agents): ahlaken belli türden sorumlulukları olan canlıları ifade etmek için kullanılan terim. Veganizm tartışmaları da dahil olmak üzere ahlak felsefesinde çok sık kullanılır ve çoğunlukla “insanlar” kast edilir.
Jeffery Jay Lowder- “20+ Questions for Theists”, (Erişim Tarihi: 24.06.2020), Kaynak Link: https://www.patheos.com/blogs/secularoutpost/2012/06/06/20-questions-for-theists/
Çevirmen: Taner Beyter
Çeviri Editörü: Berk Celayir
