Hick’in Dini Çoğulculuk Modeli’nin Başarısızlığı – Jonathan David Garner

/
516 Okunma
1 min read

Gerçekten de çoğulcu olan bir model;

  • (1): dinler arasında yer alan temel inançlardaki açık farklılıkların farkında olmalı,
  • (2): tek bir dini geleneğin ayrıcalıklı olmaması adına farklı dinlerin tek bir nihai gerçekliğe cevap olma açısından kabaca eşit derecede geçerli yollar olduğunu onaylamalı ve
  • (3): (1) ile (2)’nin aynı anda nasıl mümkün olduğuna dair tutarlı bir açıklama sağlamalıdır.

Hick’in modeli (ve herhangi bir hakikaten çoğulcu olan model) aşağıdaki sebeplerden dolayı yetersiz ve pek makul değildir:

1. Hick, farklı dinlerin temel iddiaları arasındaki apaçık ihtilafı önlemek adına ya dinler arasındaki farklılıkları minimalize eder ya da farklı dinlere ait problemli inançları baştan yorumlar. Dinler, gerçekliğin doğasına dair zaman zaman birbirleriyle pek uyumlu olmayan iddialarda bulunurlar. Hick, farklı dinlerin temel ilke ve öğretilerini, bizzat din mensuplarının kabul edemeyeceği şekilde baştan yorumlamaktadır.

2. Hick’in modelindeki Gerçek ile Şahsilik / gayrı-Şahsilik arasındaki ilişki, Gerçek’in tarifsizliği göz önüne alındığında pek tutarlı ve anlamlı değildir. Yok eğer Hick, Gerçek ile Gerçek’in farklı türden tezahürleri arasındaki süreklilik ve uyuma vurgu yapıyorsa, o halde inançlılar ya Yahweh, Allah, Shiva, Boşluk, Tao gibi terimlerden anladıklarını tekrar yorumlamalı ya da Gerçek’in farklı tezahürlerinin birbirleriyle uyumlu olmayabileceğini kabul etmeli. Eğer Hick, Gerçek ile Gerçek’in tezahürleri arasındaki kopukluğa işaret ediyorsa, Hakikat hakkında tam anlamıyla bir agnostisizmle baş başa kalmış oluruz.

3. Hick’in modeli (1) Gerçek’in çeşitli dinlerin arkasındaki tek hakikat olduğu varsayımını desteklerken Gerçek’e yönelik haklı ve haksız yaklaşımları ayırmak için etik kritere başvurması (2) ve kendinde Gerçek’in iyilik ile kötülük de dahil olmak üzere tüm kategorileri aştığını öne sürmesi açısından çelişkiye düşer ve bu yüzden kendinde Gerçek’in kötü değil de iyi olduğunu söyleme imkanımız kalmaz.

4. Hick’in modelinde de, çok sayıda zeki, dürüst, ahlaki açıdan saygın inançlı bireylerin, bizzat kendi temel inançlarından bazıları hakkında açıkça yanıldıkları sonucundan kaçamayız.


Jonathan David Garner-The failure of Hick’s religious pluralism model“, (Erişim Tarihi: 05.04.2021)

Çevirmen: Taner Beyter

Bir cevap yazın

Your email address will not be published.

Önceki Gönderi

Kelam Kozmolojik Argüman’a Dair Problemlerin Kısa Bir Özeti – Jonathan David Garner

Sonraki Gönderi

Ateistlerin ve Teistlerin Farklı Ahlaki Pusulaları mı Vardır? – Laura Geggel

En Güncel Haberler Analitik Felsefe:Tümü