Stoacılık, Yunan filozofu Kıbrıslı Zeno tarafından M.Ö. 300 yılları civarında geliştirilen, muhakeme gücü, iç sükûnet ve acı çekmekten kurtulmanın nihai amacını edinmek için zararlı duyguların üstesinden gelmenin bir yolu olarak özdenetimi ve metaneti geliştirmeyi öğreten Helenistik bir felsefe okuludur.
Stoacılık sadece bazı inançlar veya etik iddialar bütünü olmaktan ziyade, daha çok içerisinde pratik anlamda sürekli bir uygulamayı ve egzersizi içerir. Ayrıca, mantığı ön planda tutan, Sokratik diyalogları ve kişinin kendi kendiyle yaptığı diyalogları içeren ve ölümü düşünmek ya da kişinin dikkatini şimdiki anda kalması için eğitmeyi amaçlayan çeşitli meditasyonlar yapmak gibi egzersizleri barındıran bir yaşam tarzıdır.
Erken dönem Stoacılık, Kinik okulunun ahlaki fikirlerine dayanıyordu (Sinoplu Zeno, Thebes’li Kinik filozof Krates’in öğrencisiydi), daha sonraki dönemlerde ise, Kinizmin sıkı ilkelerinin biraz daha ılımlı ve gerçek dünyaya uygulanabilir ilkelerine doğru bir dönüşüm yaşandı. İlk dönemlerinde, Stoacılık genellikle batıl inançları ve tabuları eleştiren (ahlak yasasının Doğa ile aynı olduğu Stoacı fikrine dayanan) doğaya dönüş hareketi olarak görülüyordu.
Stoacı okulunun ikinci başkan olarak Assos’tan Kleantes (M.Ö. 330-230) Zeno’nun varisi olsa da, Zeno’nun en çok etkiye sebep olmuş takipçisi, Kleantes’in öğrencisi olan Hrisippos (yaklaşık olarak, M.Ö. 280-207) idi ve şu anda Stoacılık olarak adlandırdığımız şeyin biçimlenmesinden büyük ölçüde o sorumluydu. Formel mantığı, materyalist fiziği ve natüralist etiği birleştiren bir dünya modeli öne sürdü. Erken dönem Stoacılıkta ana odak noktası her zaman Etik olsa da, daha sonraki dönemdeki birçok filozof için Stoacılığın mantık teorileri daha fazla ilgi görmüştür.
Stoacılık, özellikle de iyi bir eğitime sahip üst sınıf seçkinler arasında Greko-Romen (Yunan Kültürünün Asya kültürüyle harmanlandığı bir kültür) dünyasının en önde gelen ve en etkili okulu hâline geldi. Rodoslu Panaetius (MÖ 185 – 109), Posidonius (MÖ 1335 – 50), Genç Cato (MÖ 94 – 46), Lucius Annaeus Seneca (MÖ 4 – MS 65), Epiktetos ve Marcus Aurelius gibi olağanüstü birçok kişilik ve yazar üretti.
Kaynak (Erişim Tarihi: 18.04.2021)
Çevirmen: Alparslan Bayrak