Elea Okulu (Felsefe Sözlüğü)

//
1357 Okunma
1 min read

Elea Okulu, M,Ö. 5. yüzyılda Parmenides tarafından, İtalya’nın batı kıyılarında yer alan ve bir Yunan kolonisi olan Elea kentinde kurulmuş bir felsefe okuludur. Okulun diğer önemli takipçileri arasında Elealı Zeno, Samoslu Melissus (muhtemelen M.Ö. 470 doğumlu) ve (muhtemelen) Sokrates öncesi düşünürlerden olan Kolofonlu Ksenofanes (M.Ö. 570 – 480) bulunmaktadır.

Ksenofanes, o zamanlar birçok insan tarafından benimsenen insan biçimciliğin (antropomorfizm) pegan tanrılarını eleştirmiştir. Parmenides ise, onun fikirlerini daha da geliştirmiş ve dünyanın gerçekliğinin, erden dönemdeki fizikçi filozofların teorilerinin aksine, değişmeyen, zamansız, yıkılmaz bir bütün olan “Tek Varlık” olduğu sonucuna vardı. Daha sonra, görünüş ve gerçeklik ikiliğinin Sokrates öncesi dönemdeki bir temsilcisi oldu ve çalışmaları, daha sonraki Platonik metafizik üzerinde oldukça etkili oldu.

Elalı Zeno en çok Paradokslarıyla[1] bilinir. Ancak Aristoteles, onu diyalektiğin (bir sonuca varmak için önermelerin ve karşı önermelerin değiş tokuşu) kurucusu olarak da adlandırmış ve Bertrand Russell, modern Mantığın temellerini attığı için onu övmüştü.

Elea Ekolünü benimseyen filozoflar, duyu deneyiminin epistemolojik geçerliliğini reddettiler ve onun yerine, aklı ve mantıksal açıklık ve gereklilik standartlarını gerçeğin kriteri olarak tercih ettiler. Parmenides ve Melissus, argümanlarını genellikle şüphe götürmez derecede doğru olan öncüllerden inşa ederken, Zeno  ise öncelikli olarak başkalarının argümanlarını çelişkilere yol açtığını (reductio ad absurdum) göstererek  çürütmeyi amaçlıyordu.

Bu ekoldeki filozofların düşünceleri, daha sonraki Sokratik öncesi ve Sokratik filozoflar tarafından büyük ölçüde reddedilmiş olsa da, argümanları ciddiye alındı ve genellikle kendi zamanlarında söylem ve argüman standartlarını geliştirdiklerinden dolayı övüldüler.


[1] Zenon’un paradoksları, Parmenides’in felsefi doktrinini, çoğulluk ve değişimin, algılarımızın tersine, var olmadığını ve özellikle de hareketin sadece bir yanılsamadan ibaret olduğu desteklemek amacıyla ortaya atılmış paradokslardır. Bunların en bilindikleri, Akhilleus ve Kaplumbağa, İkilik (Dichotomy) ve Ok paradokslarıdır. 

Kaynak (Erişim Tarihi: 18.04.2021)

Çeviren: Alparslan Bayrak

Bir cevap yazın

Your email address will not be published.

Önceki Gönderi

Kantçılık (Felsefe Sözlüğü)

Sonraki Gönderi

Platonculuk (Felsefe Sözlüğü)

En Güncel Haberler Epistemoloji