Bir McTaggart Savunusu – Alexander Pruss

/
594 Okunma
Okunma süresi: 3 Dakika
  • 1. Gerçekte F olmaktan G olmaya doğru değişen bir nesne, ilk önce F olduğu bir zamanda sonra ise G olduğu bir zamanda var olur. (Öncül)
  • 2. Bir t zamanında var olan nesne o anda (şimdide) mevcuttur ve artık geçmişte değildir. (Öncül)
  • 3. O’nun şimdiden tamamen geçmiş olmaya doğru değiştiğini varsayalım. (Öncül)
  • 4. O, şimdiki zamandan tamamen geçmişe doğru değişirse o halde O; önce vardır, mevcuttur ve sonra vardır, tamamen geçmiştir. (İlk üç öncüle dek)
  • 5. O, tamamen geçmişken mevcut değildir. (2’ye göre)
  • 6. O halde, O’nun şimdi olmaktan tamamen geçmiş olmaya dönüşmesi gerçek bir değişim değildir.

Başka bir deyişle, şimdiki zamandan (tamamen) geçmişe doğru değişim, Cambridge Değişimi’dir. Ve aynı argüman gelecekten (tamamen) şimdiye doğru değişim için de geçerlidir. Yani geçmiş zaman, şimdiki zaman ve gelecek zaman açısından hiçbir şey gerçekten değişmez. McTaggart bu konuda epey haklıydı.


Çevirmen Notu: McTaggart analitik felsefe geleneğinde zaman felsefesine dair görüşleri ile ön plana çıkan, ilk analitik filozoflardan biridir. O, zaman mefhumunu, A ve B Teorisi olarak ikiye ayırmış ve önce A teorisinin daha sonra ise B teorisinin gerçeklik ile uyumsuz olduğunu iddia ederek zamanın “gerçek dışı” olduğunu iddia etmiştir. Ancak ilerleyen yıllarda birçok analitik filozof, McTaggart’ın zamanın A ve B teorisini reddeden Zamanın Gerçek Dışılığı Argümanı‘ndan ziyade, hangi teorinin metafiziksel argümanlar ve fizik kuramları ile (Einstein’ın Özel Görelilik Kuramı veya Kuantum Mekaniği vb.) daha uyumlu olduğu üzerine odaklanmıştır.

Diğer yandan Pruss gibi birçok teist filozofun çoğunlukla zamanın A teorisini savunmaya eğilimli olduğunu düşünmemiz ilk bakışta makul görünür. Ancak aceleci davranmamız gerekiyor, Pruss başka bir blog yazısında A teorisinin yanlış olduğunu tek bir cümle ile açıkça ifade ediyor: “Geçmiş değişmez. Ancak eğer A teorisi doğruysa, geçmiş olaylar sürekli bir biçimde nesnel olarak yaşlanır, yaşlanır ve yaşlanır (geçmiş daha geçmişe gider ve daha da geçmişte kalır). Bu bir tür nesnel değişimmiş gibi görünüyor. Öyleyse, A teorisi yanlıştır.”

Diğer yandan teistlerin genellikle A teorisini benimsemeye eğilimli olması önemlidir. Bu eğilimin sebebi, A teorisinin zamanı geçmiş, şimdi ve gelecek kiplerine ayırarak zamanın bir başlangıcı olabileceği şeklinde yorumlanmaya daha müsait oluşudur. Eğer Tanrı’nın zaman mefhumu da dahil olmak üzere her şeyin yaratıcı olduğunu düşünüyorsanız, zamanın bir başlangıcının olması bu yaklaşımınızı destekleyecektir. Zamanın B kuramı, birçok alt biçim barındırmasına rağmen zamanı geçmiş, şimdi, gelecek gibi kiplere ayırtmaktansa öncelik/sonralık ilişkisi ile ele almaya eğilimlidir. Böylesi bir yaklaşımın geleneksel teist Tanrı tasavvurumuz ile uyuşması, A teorisine kıyasla daha zor görünmektedir. Zaman felsefesine dair daha ayrıntılı okuma yapmak isterseniz bağlantılı içerikler aşağıda yer almaktadır.


Alexander R Pruss- “A defense of McTaggart”, (Erişim Tarihi: 15.11.2020), Erişim Kaynağı: http://alexanderpruss.blogspot.com/2020/04/a-defense-of-mctaggart.html

Çevirmen: Taner Beyter


Bağlantılı Diğer İçerikler

  1. Tanrı ve Zaman – Gregory E. Ganssle (Internet Encyclopedia of Philosophy)
  2. Zamanın A Teorisi’nin Fenomenolojisi – Quentin Smith
  3. Zaman Felsefesi: Zamanın A ve B Teorilerini Anlamak – Taner Beyter
  4. Gödel ve Zamanın Gerçekdışılığı – Edward Feser
  5. Zamanın Bir Başlangıcı Olmalı mıdır? – Zikri Yavuz
  6. Zamanın Gerçek Dışılığı – John Ellis McTaggart
  7. Zaman, Uzay ve Tanrı – Edwerd Feser
  8. Zaman Yolculuğu – Taylor W. Cyr
  9. Zaman Gerçek Mi? – Craig Callender
  10. Zamanı Tanrı Mı Yarattı? – William Lane Craig
  11. Zamanın Gizemi – Michael Strevens & Tim Maudlin
  12. Zaman Felsefesi ve Tanışma Toplantımız – Taner Beyter
  13. Bir McTaggart Savunusu – Alexander Pruss
  14. Tanrı ve Zamanın B Teorisi – Alexander Pruss
  15. Şimdicilik ve Haç – Alexander Pruss
  16. Şimdicilik (Presentism) ve Ex Nihilo Nihil Fit – Alexander Pruss
  17. Şimdicilik ve Kararlar Üzerine – Alexander Pruss
  18. İçsel Zaman ve Tanrı – Alexander Pruss

Bir cevap yazın

Your email address will not be published.

Önceki Gönderi

Cisimler Cisimlerin Parçaları Değildir – Alexander Pruss

Sonraki Gönderi

Qualianın Bilgisi – Alexander Pruss

En Güncel Haberler Analitik Felsefe:Tümü