Tanrı’nın, bilhassa da Hıristiyanlığın Tanrı’sının, varlığına dair tartışmalarda Diriliş Argümanı’nı duymak yaygındır. Argüman, yaygın bir biçimde, “Tanrı’nın İsa’yı ölümden sonra dirilttiği” hipotezinin, bazı tarihsel gerçeklere dair en iyi açıklama olduğunu söyler.
Bu argümanı eleştirmenin birçok yolu vardır. Yaygın bir itiraz, teistin kendi gerçekler setini yalnızca birkaç gerçek ile nasıl sınırlandırmış olduğunu soruşturmaktır. Diğer bir deyişle, Diriliş Hipotezi’ni desteklemeyen başka türden gerçekler var olabilir mi? Örneğin, metafiziksel natüralizm hipotezini destekleyen bir dizi başka gerçek var olabilir mi?
İşte Diriliş Hipotezi’nde (bu hipotezi kabul etmemiz durumunda) şaşırtıcı olan yalnızca bir gerçek (ama tek gerçek de değil *):
- İsa 2.000 yıldan uzun süredir mesajını yeryüzünde vaaz ederken görülmemiştir.
Bu tam olarak da Natüralizm veya Diriliş-olmadığı (no-resurrection) Hipotezi’nden bekleyeceğimiz bir şeydir. İsa, takipçilerinin yaşamı boyunca tekrar dirilmiş olabilir; bu, İsa’nın ikinci gelişiyle (tekrar dirilişiyle) ilgili peygamberliğinin bir yorumudur. (Ç.N.: İsa’nın tekrar dirilişinin onun öğrencileri hayattayken olabileceği şeklindeki Hristiyan yorumu.) Natüralizm’de ise, elbette, İsa (tekrar) görülmedi, çünkü natüralizm doğru ise o zaman İsa ölü olarak kalmış; ancak teizme göre, İsa dirilişinden sonra vaaz vermek için yeryüzünde olabilir ya da örneğin her bir bireye Hristiyanlığın doğru olduğunu göstermek için herhangi bir anda geri dönmüş olabilir.
Bakış Açımızı Genişletmek
Fakat, Diriliş Hipotezi’ni “Tanrı İsa’yı Ölümden Sonra Diriltmiştir” şeklindeki bazı gerçeklerin en makul açıklaması ve bizzat bu varsayımın da gayet olası olduğunu kabul etsek bile, Hristiyan kişi henüz paçayı sıyırmış değildir. Bunun sebebi, olasılıkların, arka plan bilgisine bağlı olmasıdır (bağlı olarak değişmesidir). Belki, Hıristiyanlığa karşı da kanıtlar mevcuttur. Sırasıyla geleneksel/klasik teizme karşı olan genel argümanların yanı sıra, bu da Hristiyan teizmine yöneliktir. Özellikle Hıristiyan teizmine yönelik olan başka karşı argümanlar da var; Mesela, Üçlü Birlik (Trinity) aleyhine argümanlar ve Cisimleşme (Incarnation) aleyhine argümanlar var. Peki ya neleri öngörebilirdik? Mukaddes Kitabın bize mikroplardan bahsetmeyeceğini ön görebilir miydik? İsa’nın belirli türden ahlaki meselelerde hiçbir şey söylemeyeceğini ön görebilir miydik? Bunlardan hiçbiri Natüralizm açısından beklenilmedik veya sürpriz şeyler değildir.
Sonuç
Buradan çıkarılacak ders şudur ki, mevcut hipotezimize göre kanıt seçip aleyhteki kanıtları görmezden gelmemeliyiz; bu pek dürüstçe değil. Tam aksine, karşıt/rakip hipotezleri incelerken, bu hipotezlerin doğru olup olmadığını görmek için ne bekleyeceğimizi (ve beklemeyeceğimizi) dürüstçe sorabilmemiz gerekmektedir.
Notlar:
*Örneğin, İsa milyonlarca insana görünmemiştir, bu da tam olarak natüralizmden beklediğimiz şeydir. (Ç.N.: Natüralizmin doğru olması durumunda bizi şaşırtmayacak bir şeydir)
Jonathan David Garner– “The Historical Argument Against Christianity“, (Erişim Tarihi: 23.01.2023)
Çevirmen: Taner Beyter
Din Felsefesi İle İlgili Diğer İçeriklerimiz
- Ateizmi Kanıtlamanın İki Yolu – Quentin Smith
- Din Felsefesine Giriş: Felsefe, Tanrı’nın Varlığına Dair Ne Söyleyebilir? – Taner Beyter
- Din veya İlahi Buyruk Teorisi – Steve McCartney & Rick Parent
- Ateistler Doğaüstüne İnanabilir mi? – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Din Felsefesinin Alanı ve Önemi Hakkında – Charles Taliaferro & Elsa J. Marty
- Kozmolojik Kanıt ve İki İtiraz – Zikri Yavuz
- Cömertliğin İstismarı – Talha Gülmez
- Tanrı ve Zaman – Gregory E. Ganssle (Internet Encyclopedia of Philosophy)
- Kelam Kozmolojik Argümanı’na Giriş – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Cehennem Problemi: Allah’ın Adaletinin Sınırları – Talha Gülmez
- Bilim + Din – Tom McLeish
- Craig’in Metaetik Ahlak Argümanı’nın ve Teistik Metaetik Teorilerinin Eleştirel Bir Değerlendirmesi – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Reformcu Epistemoloji ve Temel İnançlar – Taner Beyter
- Reformcu Epistemoloji ve Tanrı İnancı – Taner Beyter
- İnce Ayar Argümanı Ve Bilinç – Alex Malpass
- Tanrı Nerede? – Edward Feser
- Seküler Bir Ahlakın Olanaklılığına Dair Bir Metaargüman – Talha Gülmez
- Doğal Teoloji ve Doğal Din – Andrew Chignell & Derk Pereboom (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
- Olumsallık Argümanı Üzerine Bazı Düşünceler – Jonathan David Garner
- Olumsallık Argümanı’nı Çürütmek – Jonathan David Garner
- Acı ve Hazzın Biyolojik Rolüne Dayalı Argüman – Jeffery Jay Lowder
- Tanrı’nın Kanıtı Olarak Kötülük? – Melinda Penner
- Anselm’in Ontolojik Argümanı – Edward Feser
- Mucizeler ve Edward Feser – Jonathan David Garner
- Zaman, Uzay ve Tanrı – Edwerd Feser
- Dini Epistemoloji: Alvin Plantinga Örneği – Musa Yanık
- Çünkü Tanrı Öyle Söylüyor: İlahi Buyruk Teorisi Üzerine – Spencer Case
- Tanrı’ya Dair Ahlaki Argümanlar (1): Kanıt Temelli Biçimler – John Danaher
- Tanrı’nın Varlığına Dair Tasarım Argümanları – Thomas Metcalf
- Daha İyi Bir Dünyanın Olmayışı Problemi: Mümkün Dünyaların En İyisi – Kirk Lougheed
- Hür İrade Savunması – Alvin Plantinga
- Üçlübirlik İnancı Tutarsız mı? – Yeşua Özçelik
- Tanrı Yalan Söyleyebilir mi? – Dallas G Denery II
- Tanrı’nın Varlığına Dair “İnce Ayar” Argümanı – Thomas Metcalf
- Dini İnançlar İçin Epistemik Eşitliğin İmkânı: Parite Argümanı – Musa Yanık
- Klasik Ontolojik Argüman’ın Ateistik Eleştirisi – Mehmet Mirioğlu
- Üçlübirlik İnancının Tutarsızlığı Argümanı– Jeffery Jay Lowder
- Teistler İçin +20 Soru – Jeffery Jay Lowder
- Ted Drange’nin Yaratılış-Karşıtı Argümanı – Jeffery Jay Lowder
- Natüralizme Karşı Özgür Düşünme Argümanı’yla İlgili Problem – Alex Malpass
- Alternatif Tanrı Konseptleri – Jonathan David Garner
- Vahiy Epistemolojisi İçin Sonsuz Gerileme – Alex Malpass
- Teoloji ve Analitik A Posteriori – Edward Feser
- Augustine ve İdam Cezası Üzerine – Edward Feser
- İnanmanın Günahı – Arif Ahmed
- Kötü bir Tanrı’nın Varlığına Yönelik Kümülatif Bir Sebep – Jonathan David Garner
- Teizme Karşı Biyolojik Evrim Kanıtı – Jeffery Jay Lowder
- Evrenin Nedensiz Başlangıcının Metafiziksel Zorunluluğuna İlişkin George Nakhnikian’a Bir Cevap – Quentin Smith
- Kusurlu Bir Tanrı – Yoram Hazony
- Yeni Ateistler – James E. Taylor (Internet Encyclopedia of Philosophy)
- Yeni Ateizm Eleştirel Bir Değerlendirme – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Bilim ve Din: Epistemik Bir Bakış – Nebi Mehdiyev
- Plantinga’nın Dini Dışlayıcılık Savunusunun Eleştirisi – Nebi Mehdiyev
- Dini Epistemoloji – Kelly James Clark (Internet Encyclopedia of Philosophy)
- İslam ve Rasyonalite Üzerine Kısa Bir Değerlendirme – Musa Yanık
- Panteizm – William Mander (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
- Plantinga’nın Naturalizme Karşı Evrimsel Argüman’ı ve İtirazlar – Jonathan David Garner
- Deflasyonist Argüman – Mehmet Mirioğlu
- Kutsal Kitapların Anlamlarında Görelilik – Mehmet Mirioğlu
- Ateizm ve Agnostisizm (Stanford Encyclopedia of Philosophy) – Paul Draper
- Mutlak Kudret Argümanı – Mehmet Mirioğlu
- Ateistler Neden Felsefe ve Teoloji ile İlgilenmeli? – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Teistler Farklı Ateist Tutumları Neden Bilmelidir? – Musa Yanık
- Kötülük Problemine Karşı Özgür İrade Savunusu ve Eleştirel Bir Değerlendirme – Taner Beyter
- Platon’un Felsefi Dini – Max Charlesworth
- Objektif Dindarlığın İmkansızlığı Argümanı – Mehmet Mirioğlu
- İsimlerini Bilmeniz Gereken 46 Ateist ve Nonteist Felsefeci – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Yanlış Anlaşılan Üç Teist Filozof: Aquinas, Pascal ve Paley – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Türkçede Analitik Din Felsefesi Çalışmaları – Musa Yanık
- Stephen Unwin’in Bayesci Teoremi: Tanrı’nın Var Olma Olasılığı % Kaçtır? – Musa Yanık
- Kelam Kozmolojik Argüman “Evrenin Başlangıcı Tanrı’yı Kanıtlar mı?” – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Kötülük Problemi “Evrendeki Kötülükler Ateizme Delil Midir” – Taner Beyter
- “Allahsız Ahlak Olabilir mi?” Kitabının Eleştirisi – Talha Gülmez
- İnternet Ateistleriyle İlgili Problem – Alex Malpass
- Ateistlerin Pek Çoğunun İnandığı 10 Mit – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Din Duygu Düzenlemeyle İlgili, Bu Konuda Oldukça da İyi – Stephen T. Asma
- Zamanı Tanrı Mı Yarattı? – William Lane Craig
- Felsefe Sohbetleri #4:Din Felsefesi (Part-1)
- Felsefe Sohbetleri #4:Din Felsefesi (Part-2)
- Muhammed: Avrupa Aydınlanmasının Ruhban Sınıfı Karşıtı Kahramanı – John Tolan
- Tanrı’nın Varlığı Lehine ve Aleyhine Olan Argümanları Nasıl Sınıflandırabiliriz? – Jonathan David Garner
- Paul Draper’ın Tanrı’nın Varlığına Dair Ahlak Argümanı – Jonathan David Garner
- İyilik Problemi Diye Bir Şey var mı? – Jonathan David Garner
- Enis Doko, Üçlübirlik Problemi ve Hristiyan Teizminin Eleştirisi Üzerine (1. Bölüm) – Yeşua Özçelik
- Enis Doko, Üçlübirlik Problemi ve Hristiyan Teizminin Eleştirisi Üzerine (2. Bölüm) – Yeşua Özçelik
- Ateizm Dünya Hakkında Öngörülerde Bulunur mu? – Jonathan David Garner
- “Karakter Oluşturma” Teodisesi Üzerine Akla İlk Gelen Birkaç Fikir – Jonathan David Garner
- Üçüncü Türden Bir Ahlak Argümanı – Alexander Pruss
- “Ana Rahminde Biçim Vermeden Önce Tanıdım Seni / Yeremya” (1:5) – Alexander Pruss
- Teslis, Cinsel Ahlak ve Liberal Hristiyanlık – Alexander Pruss
- Şüpheci Teizm ve Tanrı’nın Sonsuzluğu – Alexander Pruss
- Hristiyan Dünyasının Bölünmesini Bir Skandal Olarak Mı Görmeliyiz? – Alexander Pruss
- Alexander R. Pruss ve Joshua L. Rasmussen’in “Zorunlu Varlık” Anketi ve Sonuçları – Musa Yanık
- Euthyphro – Alexander Pruss
- Teizm ve Qualia – Alexander Pruss
- Açık Uçlu İki Kozmolojik Argüman – Alexander Pruss
- Mereolojik Mükemmellik – Alexander Pruss
- Teizm Doğru İse Qualia Temel Varlıklar Kategorisinde Değildir – Alexander Pruss
- Büyük Kötülüklere Engel Olmak İçin Yalan Söylemek – Alexander Pruss
- Teolojik Modellerin Üç Seviyesi – Alexander Pruss
- Şimdicilik ve Haç – Alexander Pruss
- Tanrı ve Zamanın B Teorisi – Alexander Pruss
- Wittgenstein ve Din – Stephen Law
- Cehennem Problemi: Allah’ın Adaletinin Sınırları – Talha Gülmez
- Cehennem Problemi’ne Teistik Bir Yaklaşım – Ömer Çağrı Akarsu
- ‘Cehennem Problemi’ Tartışmasına Katkı – Taner Beyter
- Yeni Ahit Yazarlarının Eski Ahit’ten Yaptıkları Yanlış Alıntılar: Bu Onların İlhamsızlığının, Vahy Almadıklarının Delili mi? – Bassam Zawadi
- Hiçlikten Yaratılış ve Kelam Kozmolojik Argüman – Jonathan David Garner
- Tanrı’nın Yokluğu Lehine Ahlak Argümanı (Tersine Çevrilmiş Ahlak Argümanı) – Jonathan David Garner
- Schellenberg’in İlahi Gizlilik Problemi’ne Plantinga’nın Dışsalcı Epistemolojisi Bir Yanıt Verebilir mi? – Musa Yanık
- Mezmurlar 22:1 Tanrım Neden Terk Ettin Beni? – Eren Gündemir
- Bilimsel Mucize Argümanı’nın Eleştirisi – Yasin Şahin
- Mucizeler Gerçek mi? – Jonathan David Garner
- Tanrı’nın Varlığı Aleyhine Disteleolojik Argümanlar – Jonathan David Garner
- Paul Draper’in Acıya Dayalı Argümanı – Jonathan David Garner
- Dinler Tarihine Giriş: Dinler Tarihi Niçin Önemlidir? – Musa Yanık
- Sosyalizm Modern Dinin Manzarasının Şekillenmesine Nasıl Katkı Sağlamıştır? – Julian Strube
- Agnostik Tavrın Makullüğü Üzerine (1. Bölüm) – Bilal Bekalp
- Yeni Bir Mantıksal Kötülük Argümanı – Jonathan David Garner
- Felsefe ve Hristiyan Teolojisi – Michael J. Murray & Michael Rea (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
- Schellenberg’in Korkunç Acılara Dayalı Tümdengelim Argümanı – Jonathan David Garner
- Kötülük Problemi – Thomas Metcalf
- Arap ve İslam Metafiziği – Amos Bertolacci (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
- Hayvanları Tanrı mı Yaratır? – Jonathan David Garner
- İlahi Buyruk (Emir) Teorisi – Michael W. Austin (Internet Encyclopedia of Philosophy)
- İlahi Buyruk Teorisi ve Ateizm – Alexander Pruss
- İlahi Gizlilik – David Bayless
- Enkarnasyon Öğretisi, Mantıksal Problem ve Bir Çözüm Önerisi – Yeşua Özçelik
- Farklı Bir Analitik Felsefeci Portresi: Alvin Plantinga – Musa Yanık
- Richard Swinburne: Kısa Bir Entelektüel Biyografi – Musa Yanık
- Alvin Plantinga’nın Maharetli Başarısı – William Doino Jr.
- Cehennem ve Evrenselcilik – A.G. Holdier
- Kriz Anında Tanrı’nın Değerini Tartışmak: Leibniz vs Voltaire – Aaron James Wendland
- Tanrı Yarattıklarına Duyular Yoluyla Bilgi Verir mi? – Jonathan David Garner
- Alvin Plantinga ve Din Felsefesi’nin Yeniden Dirilişi – Kelly James Clark
- C.S. Lewis İyidir Ama Bir De Alvin Plantinga’yı Okumalısınız – Michael Almeida
- Mantıksal Kötülük Problemi – James R. Beebe (Internet Encyclopedia of Philosophy)
- Paul Draper ve İlahi Gizlilik Argümanı – Jonathan David Garner
- Alvin Plantinga ve Din Felsefesi’nin Yeniden Dirilişi – Kelly James Clark
- Ben Bir Ateistim – Louise Antony
- Teistik Olmayan Ahlak Üzerine Düşünceler – Ahmet Gencal
- Tanrı’nın Varlığına Karşı Varoluşsal Argüman – Jonathan David Garner
- İlahi Söz Edimleri ve Klasik Teizm – Alexander Pruss
- Tanrı ve Bilinç Hakkında Jeffrey Jay Lowder’a Cevap – Jonathan David Garner
- Edward Feser’in Gizlilik Argümanı’na Karşı Berbat İtirazları – Jonathan David Garner
