Modal Gizlilik Argümanı – Jonathan David Garner

/
750 Okunma
Okunma süresi: 13 Dakika

Editör notu: metin boyunca “nonresistant nonbelief” kavramı kullanılmaktadır. Bu kavramı anlamaksızın metinde yer alan iddiaların tam olarak neye denk düştüğünü kestirmek epey zor. Metnin okunmasının biraz zor olduğunun ve bunun da “nonresistant nonbelief” (metin boyunca inatçı olmayan inançsızlık olarak kullandık) kavramının sık sık kullanılmasından dolayı olduğunun notunu düşelim. Yazıyı okumaya başlamadan önce lütfen bu kavramı daha açık hale getirmek için Berk Celayir ile beraber kaleme aldığımız aşağıdaki açıklama cümlelerine göz gezdirin.

“nonresistant nonbelief”:

  • “Eğer Tanrı var ise, O’na inanmamak için direnmek dışında inanmama halinin olmaması”,
  • “Eğer Tanrı varsa, O’na karşı inat edilmeksizin var olan inançsızlığın olamaması”,
  • “Eğer Tanrı varsa, ona inanmamak için direnmeyen bir inançsızlık halinin olmaması”,
  • “Eğer Tanrı varsa, inanmamak için direnenler hariç bir inançsızlığın var olmaması” veya
  • “Eğer Tanrı var ise onun varlığına direnç gösterememek dışındaki inanma durumuna”
  • Yani “ne pahasına olursa olsun inanmayacak kişilerin olmaması”.
  • Ayrıca “delil görmedikleri için inanmama” ile de ilişkili bir kavramdır.

Modal ontolojik argüman, Tanrı’nın varlığına dair popüler bir argümandır. Bu argümandaki kilit öncül, Tanrı’nın var olmasının mümkün olduğu iddiasıdır.

Modal argümanlar bir olasılık iddiasıyla başlar ve zorunlu olarak doğru olan bir sonuçla biter.

Modal argümanları düşündüğümüzde, seçenekler yalnızca ontolojik argümanlar ile sınırlı değildir. Aslında, örnek olarak Tanrı’nın gizliliğine dayanan, Tanrı’nın varlığı var olmaması lehine (yani Tanrı’nın varlığı aleyhine) modal bir argüman formüle edilebilir. Diğer bir ifadeyle, inatçı olmayan inançsızlığın var olma olasılığı, Tanrı’nın var olmayışını zorunlu olarak doğru kılar.

Öyleyse, inatçı olmayan inançsızlık bunu yapması mümkün müdür? Bazı mümkün dünyalarda inatçı olmayan inançsızlığın var olması tamamen tutarlı görünüyor. Elbette, Tanrı yalnızca Tanrı’nın var olduğuna inanmayan öyle bazı canlılar yaratabilirdi ki onlar aynı zamanda inançsızlıklarına da direnmezlerdi (onlar inatçı olmayan inançsız da olabilirdi). Veya, Tanrı’nın var olduğuna direnmeden inanmayan en az bir sonlu yaratığın olduğu olası bir dünya vardır. Tanrı’nın var olduğuna inatçı olmayan bir şekilde inanmayan sadece en az bir sonlu yaratığın olduğu mümkün bir mümkün dünya mevcuttur.

Tam biçimiyle Gizlilik Argümanı, sadece, inatçı olmayan inançsız olan sonlu bir yaratık olması gerektiğini belirtmekle kalmaz; aynı zamanda tek bir inatçı olmayan inançsızlık örneği olmayacağını da ileri sürer; bunu akılda tutmaz önemlidir. Başka bir ifadeyle, inatçı olmayan inançsız olan birinin olduğu bir saniye veya bir dakika bile olmayacaktır. Bunun epey cüretkar bir iddia olarak karşımızda durduğunun farkındayım, bu yüzden gizlilik argümanının temel dayanağı inatçı olmayan inançsızlığın var olup olmadığı değil, Tanrı’nın böyle bir inançsızlığa izin verip vermeyeceğidir. Aslında daha spesifik olarak soru, Tanrı’nın her sonlu yaratık ile bilinçli, karşılıklı ve anlamlı bir ilişkiye her zaman açık olup olmayacağıdır.

O halde niçin kanıta dayalı bir öncül etrafında dönen bir argüman oluşturduğumu merak edebilirsiniz. (Yani inatçı olmayan inançsızlığın varlığı etrafında). Bence inatçı olmayan inançsızlığın varlığına ilişkin olasılık iddiası, inatçı olmayan inançsızlığın var olduğu iddiasını reddetmenin saçmalığına işaret etmektedir. Tabi ki, Gizlilik Argümanı’nın delile dayalı öncülünü reddeden insanların çoğu, öncülün ne kadar yalın (veya ılımlı, mütevazı) olduğunun tam olarak farkında değiller. Kanıta dayalı önermeye itiraz edenlerin çok küçük bir azınlık olduğunu söylemeye zaten gerek yok.

Daha formel bir biçimde Modal Gizlilik Argümanı şöyledir;

  1. İnatçı olmayan inançsızlığın var olması mümkündür.
  2. Zorunlu olarak, eğer Tanrı’nın var olması mümkün ise, Tanrı’nın var olması zorunludur.
  3. Zorunlu olarak, eğer Tanrı varsa, o halde inatçı olmayan inançsızlığın varlığı söz konusu değildir.
  4. Öyleyse, Tanrı’nın var olması mümkün değildir.

(2) nolu öncül, Tanrı’nın varlığına dair Modal Ontolojik Argümanı’n temelin yer alan fikrin yeniden ifade edilmesidir (tekrar kullanılmasıdır yani). (3) nolu öncül, (önceki) iki öncülün yalın formülasyonunda yer alan gizlilik argümanının ana öncülüdür. Buradan çıkarılacak ders açıkça şudur: Bir teist, Gizlilik Argümanı’na itiraz etmek isterse, inatçı olmayan inançsızlığın varlığını reddetmesi ve ayak diremesi yeterli olmayacaktır.

Notlar:

(1) Michael Rea gibi inatçı olmayan inançsızlığı reddeden bazı teistlerden bahsetmedim bile. Rea, inatçı olmayan inançsızlık olmasa bile, kişinin İlahi Gizlilik Problemi’nden bütünüyle kaçamayacağını iddia ediyor.


Jonathan David Garner– “Modal Hiddenness Argument”, (Erişim Tarihi: 27.01.2021)

Çevirmen: Taner Beyter


Din Felsefesi İle İlgili Diğer İçeriklerimiz

  1. Ateizmi Kanıtlamanın İki Yolu – Quentin Smith
  2. Din Felsefesine Giriş: Felsefe, Tanrı’nın Varlığına Dair Ne Söyleyebilir? – Taner Beyter
  3. Din veya İlahi Buyruk Teorisi – Steve McCartney & Rick Parent
  4. Ateistler Doğaüstüne İnanabilir mi? – Berat Mutluhan Seferoğlu
  5. Din Felsefesinin Alanı ve Önemi Hakkında – Charles Taliaferro & Elsa J. Marty
  6. Kozmolojik Kanıt ve İki İtiraz – Zikri Yavuz
  7. Cömertliğin İstismarı – Talha Gülmez
  8. Tanrı ve Zaman – Gregory E. Ganssle (Internet Encyclopedia of Philosophy)
  9. Kelam Kozmolojik Argümanı’na Giriş – Berat Mutluhan Seferoğlu
  10. Cehennem Problemi: Allah’ın Adaletinin Sınırları – Talha Gülmez
  11. Bilim + Din – Tom McLeish
  12. Craig’in Metaetik Ahlak Argümanı’nın ve Teistik Metaetik Teorilerinin Eleştirel Bir Değerlendirmesi – Berat Mutluhan Seferoğlu
  13. Reformcu Epistemoloji ve Temel İnançlar – Taner Beyter
  14. Reformcu Epistemoloji ve Tanrı İnancı – Taner Beyter
  15. İnce Ayar Argümanı Ve Bilinç – Alex Malpass
  16. Tanrı Nerede? – Edward Feser
  17. Seküler Bir Ahlakın Olanaklılığına Dair Bir Metaargüman – Talha Gülmez
  18. Doğal Teoloji ve Doğal Din – Andrew Chignell & Derk Pereboom (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
  19. Olumsallık Argümanı Üzerine Bazı Düşünceler – Jonathan David Garner
  20. Olumsallık Argümanı’nı Çürütmek – Jonathan David Garner
  21. Acı ve Hazzın Biyolojik Rolüne Dayalı Argüman – Jeffery Jay Lowder
  22. Tanrı’nın Kanıtı Olarak Kötülük? – Melinda Penner
  23. Anselm’in Ontolojik Argümanı – Edward Feser
  24. Mucizeler ve Edward Feser – Jonathan David Garner
  25. Zaman, Uzay ve Tanrı – Edwerd Feser
  26. Dini Epistemoloji: Alvin Plantinga Örneği – Musa Yanık
  27. Çünkü Tanrı Öyle Söylüyor: İlahi Buyruk Teorisi Üzerine – Spencer Case
  28. Tanrı’ya Dair Ahlaki Argümanlar (1): Kanıt Temelli Biçimler – John Danaher
  29. Tanrı’nın Varlığına Dair Tasarım Argümanları – Thomas Metcalf
  30. Daha İyi Bir Dünyanın Olmayışı Problemi: Mümkün Dünyaların En İyisi – Kirk Lougheed
  31. Hür İrade Savunması – Alvin Plantinga
  32. Üçlübirlik İnancı Tutarsız mı? – Yeşua Özçelik
  33. Tanrı Yalan Söyleyebilir mi? – Dallas G Denery II
  34. Tanrı’nın Varlığına Dair “İnce Ayar” Argümanı – Thomas Metcalf
  35. Dini İnançlar İçin Epistemik Eşitliğin İmkânı: Parite Argümanı – Musa Yanık
  36. Klasik Ontolojik Argüman’ın Ateistik Eleştirisi – Mehmet Mirioğlu
  37. Üçlübirlik İnancının Tutarsızlığı Argümanı– Jeffery Jay Lowder
  38. Teistler İçin +20 Soru – Jeffery Jay Lowder
  39. Ted Drange’nin Yaratılış-Karşıtı Argümanı – Jeffery Jay Lowder
  40. Natüralizme Karşı Özgür Düşünme Argümanı’yla İlgili Problem – Alex Malpass
  41. Alternatif Tanrı Konseptleri – Jonathan David Garner
  42. Vahiy Epistemolojisi İçin Sonsuz Gerileme – Alex Malpass
  43. Teoloji ve Analitik A Posteriori – Edward Feser
  44. Augustine ve İdam Cezası Üzerine – Edward Feser
  45. İnanmanın Günahı – Arif Ahmed
  46. Kötü bir Tanrı’nın Varlığına Yönelik Kümülatif Bir Sebep – Jonathan David Garner
  47. Teizme Karşı Biyolojik Evrim Kanıtı – Jeffery Jay Lowder
  48. Evrenin Nedensiz Başlangıcının Metafiziksel Zorunluluğuna İlişkin George Nakhnikian’a Bir Cevap – Quentin Smith
  49. Kusurlu Bir Tanrı – Yoram Hazony
  50. Yeni Ateistler – James E. Taylor (Internet Encyclopedia of Philosophy)
  51. Yeni Ateizm Eleştirel Bir Değerlendirme – Berat Mutluhan Seferoğlu
  52. Bilim ve Din: Epistemik Bir Bakış – Nebi Mehdiyev
  53. Plantinga’nın Dini Dışlayıcılık Savunusunun Eleştirisi – Nebi Mehdiyev
  54. Dini Epistemoloji – Kelly James Clark (Internet Encyclopedia of Philosophy)
  55. İslam ve Rasyonalite Üzerine Kısa Bir Değerlendirme – Musa Yanık
  56. Panteizm – William Mander (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
  57. Plantinga’nın Naturalizme Karşı Evrimsel Argüman’ı ve İtirazlar – Jonathan David Garner
  58. Deflasyonist Argüman – Mehmet Mirioğlu
  59. Kutsal Kitapların Anlamlarında Görelilik – Mehmet Mirioğlu
  60. Ateizm ve Agnostisizm (Stanford Encyclopedia of Philosophy) – Paul Draper
  61. Mutlak Kudret Argümanı – Mehmet Mirioğlu
  62. Ateistler Neden Felsefe ve Teoloji ile İlgilenmeli? – Berat Mutluhan Seferoğlu
  63. Teistler Farklı Ateist Tutumları Neden Bilmelidir? – Musa Yanık
  64. Kötülük Problemine Karşı Özgür İrade Savunusu ve Eleştirel Bir Değerlendirme – Taner Beyter
  65. Platon’un Felsefi Dini – Max Charlesworth
  66. Objektif Dindarlığın İmkansızlığı Argümanı – Mehmet Mirioğlu
  67. İsimlerini Bilmeniz Gereken 46 Ateist ve Nonteist Felsefeci – Berat Mutluhan Seferoğlu
  68. Yanlış Anlaşılan Üç Teist Filozof: Aquinas, Pascal ve Paley – Berat Mutluhan Seferoğlu
  69. Türkçede Analitik Din Felsefesi Çalışmaları – Musa Yanık
  70. Stephen Unwin’in Bayesci Teoremi: Tanrı’nın Var Olma Olasılığı % Kaçtır? – Musa Yanık
  71. Kelam Kozmolojik Argüman “Evrenin Başlangıcı Tanrı’yı Kanıtlar mı?” – Berat Mutluhan Seferoğlu
  72. Kötülük Problemi “Evrendeki Kötülükler Ateizme Delil Midir” – Taner Beyter
  73. “Allahsız Ahlak Olabilir mi?” Kitabının Eleştirisi – Talha Gülmez
  74. İnternet Ateistleriyle İlgili Problem – Alex Malpass
  75. Ateistlerin Pek Çoğunun İnandığı 10 Mit – Berat Mutluhan Seferoğlu
  76. Din Duygu Düzenlemeyle İlgili, Bu Konuda Oldukça da İyi – Stephen T. Asma
  77. Zamanı Tanrı Mı Yarattı? – William Lane Craig 
  78. Felsefe Sohbetleri #4:Din Felsefesi (Part-1)
  79. Felsefe Sohbetleri #4:Din Felsefesi (Part-2)
  80. Muhammed: Avrupa Aydınlanmasının Ruhban Sınıfı Karşıtı Kahramanı – John Tolan
  81. Tanrı’nın Varlığı Lehine ve Aleyhine Olan Argümanları Nasıl Sınıflandırabiliriz? – Jonathan David Garner
  82. Paul Draper’ın Tanrı’nın Varlığına Dair Ahlak Argümanı – Jonathan David Garner
  83. İyilik Problemi Diye Bir Şey var mı? – Jonathan David Garner
  84. Enis Doko, Üçlübirlik Problemi ve Hristiyan Teizminin Eleştirisi Üzerine (1. Bölüm) – Yeşua Özçelik
  85. Enis Doko, Üçlübirlik Problemi ve Hristiyan Teizminin Eleştirisi Üzerine (2. Bölüm) – Yeşua Özçelik
  86. Ateizm Dünya Hakkında Öngörülerde Bulunur mu? – Jonathan David Garner
  87. “Karakter Oluşturma” Teodisesi Üzerine Akla İlk Gelen Birkaç Fikir – Jonathan David Garner
  88. Üçüncü Türden Bir Ahlak Argümanı – Alexander Pruss
  89. “Ana Rahminde Biçim Vermeden Önce Tanıdım Seni / Yeremya” (1:5) – Alexander Pruss
  90. Teslis, Cinsel Ahlak ve Liberal Hristiyanlık – Alexander Pruss
  91. Şüpheci Teizm ve Tanrı’nın Sonsuzluğu – Alexander Pruss
  92. Hristiyan Dünyasının Bölünmesini Bir Skandal Olarak Mı Görmeliyiz? – Alexander Pruss
  93. Alexander R. Pruss ve Joshua L. Rasmussen’in “Zorunlu Varlık” Anketi ve Sonuçları – Musa Yanık
  94. Euthyphro – Alexander Pruss
  95. Teizm ve Qualia – Alexander Pruss
  96. Açık Uçlu İki Kozmolojik Argüman – Alexander Pruss
  97. Mereolojik Mükemmellik – Alexander Pruss
  98. Teizm Doğru İse Qualia Temel Varlıklar Kategorisinde Değildir – Alexander Pruss
  99. Büyük Kötülüklere Engel Olmak İçin Yalan Söylemek – Alexander Pruss
  100. Teolojik Modellerin Üç Seviyesi – Alexander Pruss
  101. Şimdicilik ve Haç – Alexander Pruss
  102. Tanrı ve Zamanın B Teorisi – Alexander Pruss
  103. Wittgenstein ve Din – Stephen Law
  104. Cehennem Problemi: Allah’ın Adaletinin Sınırları – Talha Gülmez
  105. Cehennem Problemi’ne Teistik Bir Yaklaşım – Ömer Çağrı Akarsu
  106. ‘Cehennem Problemi’ Tartışmasına Katkı – Taner Beyter
  107. Yeni Ahit Yazarlarının Eski Ahit’ten Yaptıkları Yanlış Alıntılar: Bu Onların İlhamsızlığının, Vahy Almadıklarının Delili mi? – Bassam Zawadi
  108. Hiçlikten Yaratılış ve Kelam Kozmolojik Argüman – Jonathan David Garner
  109. Tanrı’nın Yokluğu Lehine Ahlak Argümanı (Tersine Çevrilmiş Ahlak Argümanı) – Jonathan David Garner
  110. Schellenberg’in İlahi Gizlilik Problemi’ne Plantinga’nın Dışsalcı Epistemolojisi Bir Yanıt Verebilir mi? – Musa Yanık
  111. Mezmurlar 22:1 Tanrım Neden Terk Ettin Beni? – Eren Gündemir
  112. Bilimsel Mucize Argümanı’nın Eleştirisi – Yasin Şahin
  113. Mucizeler Gerçek mi? – Jonathan David Garner
  114. Tanrı’nın Varlığı Aleyhine Disteleolojik Argümanlar – Jonathan David Garner
  115. Paul Draper’in Acıya Dayalı Argümanı – Jonathan David Garner
  116. Dinler Tarihine Giriş: Dinler Tarihi Niçin Önemlidir? – Musa Yanık
  117. Sosyalizm Modern Dinin Manzarasının Şekillenmesine Nasıl Katkı Sağlamıştır? – Julian Strube
  118. Agnostik Tavrın Makullüğü Üzerine (1. Bölüm) – Bilal Bekalp
  119. Yeni Bir Mantıksal Kötülük Argümanı – Jonathan David Garner
  120. Felsefe ve Hristiyan Teolojisi – Michael J. Murray & Michael Rea (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
  121. Schellenberg’in Korkunç Acılara Dayalı Tümdengelim Argümanı – Jonathan David Garner
  122. Kötülük Problemi – Thomas Metcalf
  123. Arap ve İslam Metafiziği – Amos Bertolacci (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
  124. Hayvanları Tanrı mı Yaratır? – Jonathan David Garner
  125. İlahi Buyruk (Emir) Teorisi – Michael W. Austin (Internet Encyclopedia of Philosophy)
  126. İlahi Buyruk Teorisi ve Ateizm – Alexander Pruss
  127. İlahi Gizlilik – David Bayless
  128. Enkarnasyon Öğretisi, Mantıksal Problem ve Bir Çözüm Önerisi – Yeşua Özçelik
  129. Farklı Bir Analitik Felsefeci Portresi: Alvin Plantinga – Musa Yanık
  130. Richard Swinburne: Kısa Bir Entelektüel Biyografi – Musa Yanık
  131. Alvin Plantinga’nın Maharetli Başarısı – William Doino Jr.
  132. Cehennem ve Evrenselcilik – A.G. Holdier
  133. Kriz Anında Tanrı’nın Değerini Tartışmak: Leibniz vs Voltaire – Aaron James Wendland
  134. Tanrı Yarattıklarına Duyular Yoluyla Bilgi Verir mi? – Jonathan David Garner
  135. Alvin Plantinga ve Din Felsefesi’nin Yeniden Dirilişi – Kelly James Clark
  136. C.S. Lewis İyidir Ama Bir De Alvin Plantinga’yı Okumalısınız – Michael Almeida
  137. Mantıksal Kötülük Problemi – James R. Beebe (Internet Encyclopedia of Philosophy)
  138. Paul Draper ve İlahi Gizlilik Argümanı – Jonathan David Garner
  139. Alvin Plantinga ve Din Felsefesi’nin Yeniden Dirilişi – Kelly James Clark
  140. Ben Bir Ateistim – Louise Antony
  141. Teistik Olmayan Ahlak Üzerine Düşünceler – Ahmet Gencal
  142. Tanrı’nın Varlığına Karşı Varoluşsal Argüman – Jonathan David Garner
  143. İlahi Söz Edimleri ve Klasik Teizm – Alexander Pruss
  144. Tanrı ve Bilinç Hakkında Jeffrey Jay Lowder’a Cevap – Jonathan David Garner
  145. Edward Feser’in Gizlilik Argümanı’na Karşı Berbat İtirazları – Jonathan David Garner
  146. Hristiyanlığa Karşı Tarihsel Argüman – Jonathan David Garner
  147. Delilci/Olasılıksal Cehennem Argümanı – Jonathan David Garner
  148. Ateizm Lehine 100 + 10 Argüman (İngilizce) ve 147 Türkçe Din Felsefesi İçeriği
  149. Garner’ın Hristiyanlığa Karşı Tarihsel Argümanının Kısa Analizi – Yeşua Özçelik

Bir cevap yazın

Your email address will not be published.

Önceki Gönderi

Sosyal-X TV’ye Konuk Olduk: Felsefe Ne İşe Yarar?

Sonraki Gönderi

Vatanseverlik – Igor Primoratz (Stanford Encyclopedia Of Philosophy)

En Güncel Haberler Analitik Felsefe:Tümü