Tanrı’nın Varlığı’na Dair Ontolojik Argüman – Andrew Chapman

1. Tanrı’nın Yüceliği

İbrahim-i inançların Tanrı anlayışı şudur: O mükemmeldir –yani her şeye kadir, her şeyi bilen, tümüyle iyi, evrenin yaratıcısı, kendiliğinden var olan ve kendisini yalnızca çok yüce değil, fakat var olan veya var olabilecek en yüce varlık yapan diğer niteliklerin sahibidir.

Teist olmayanlar “bu niteliklerin hepsi iyi ve güzel” derler, “ama tüm bunlar varlığını tasdik etmediğimiz bir varlığın bir tasviridir.” Buna karşın Ontolojik Argüman olarak bilinen Tanrı’nın varlığına dair ünlü ve güçlü bir argüman, Tanrı’nın mümkün olan en yüce varlık olmasının Tanrı’nın varlığını gerektirdiğini gösterebildiğini iddia eder.

2. Anselm’in Ontolojik Argümanı

Ontolojik Argümanın farklı versiyonları olmakla birlikte, ben burada en eski olana, yani St. Anselm tarafından ileri sürülen versiyona odaklanacağım.[1]

Halihazırda söz ettiğimiz gibi, Tanrı kendisinden daha büyüğü düşünülemeyen varlıktır. Bu Anselm’in bir şekilde kullanımı zor Tanrı tasviridir ve ben bu tasviri KDBDV olarak kısaltacağım. Tanımı gereği, KDBDV düşünülebilecek en büyük varlıktır. Eğer Tanrı’yı tasavvur edebileceğinizi düşünüyorsanız ve daha büyük (yüce) bir varlığı tasavvur edebilmeniz imkan dahilindeyse, o zaman başlangıçta Tanrı’yı tasavvur etmiyordunuz. Yeteri kadar basit.

Şimdi, kesinlikle Tanrı’yı tasavvur edebilirsiniz. Bir şeyi tasavvur etmek sadece onun hakkında açık ve seçik olarak düşünmektir; bu makalenin başlangıcından beri bu yapıyordunuz. Dolayısıyla en azından Tanrı’nın düşüncede var olabileceğini, yani tasavvur edilebileceğini biliyoruz. Ateistler bile bunu kabul etmelidir. Ateistlerin reddettiği ve agnostiklerin ise tasdik etmek veya reddetmekten kaçındıkları şey Tanrı’nın gerçekte var olduğudur. Dolayısıyla yalnızca düşüncede var olan bir şey ile düşüncede var olduğu kadar gerçekte de var olan bir şey arasında sezgisel bir ayrıma sahibiz.

Şimdi argümanın özüne geldik: ateistlerin, Tanrı’nın gerçekte var olmadığı, fakat yalnızca düşüncede var olduğu konusunda haklı olduğunu farz edelim. Ancak o zaman yalnızca düşüncede var olmayıp aynı zamanda gerçekte de var olan ve KDBDV’den daha büyük olan başka bir mümkün varlık var olurdu.[2] Yani, kendisinden daha büyüğü düşünülemeyen varlıktan daha büyük olan mümkün bir varlık var olurdu. Fakat hiçbir varlık kendisinden daha büyüğü düşünülemeyen varlıktan daha büyük olamaz. Bu düpedüz bir çelişkidir! Bu nedenle ilk varsayımımız, yani Tanrı gerçekte değil yalnızca düşüncede vardır varsayımımız, hatalı olmalıdır, çünkü bir çelişki gerektiren herhangi bir varsayım hatalı olmalıdır. Dolayısıyla Tanrı hem düşüncede hem de gerçekte var olmalıdır. Dolayısıyla Tanrı vardır.[3]

Ontolojik Argüman dikkate değerdir, şöyle ki yalnızca tanımlar ve mantık yasalarını ihtiva eden öncüllerden hareketle var olan en büyük felsefi sonuca doğru muhakeme etmektedir. Yalnızca Tanrı fikri üzerine düşünme yoluyla Tanrı’nın var olduğunu bilebiliriz.

Buna karşın çoğu kişi, Yüce Olan’ın varlığını görünüşe bakılırsa bu kadar basit bir şekilde kanıtlayabileceğimizi iddia eden gerçekten rahatsız olmuştur. Teist ve teist olmayan sayısız eleştirmen Ontolojik Argümanı farklı şekillerde eleştirmişlerdir. Burada yalnızca en etkili iki eleştiriyi ele alacağım: Marmoutiers’li Gaunilo ve Immanuel Kant tarafından dile getirilen eleştirileri.

3. Gaunilo’nun Eleştirisi

Gaunilo bir rahip ve Anselm’in bir çağdaşıdır. “Akılsız Adına Yanıt”[4] adlı yazısında, Gaunilo gerçekten muhteşem olan bir başka şey hayal etmemizi ister: kendisinden daha büyüğü düşünülemeyen ada, buna da KDBDA diyelim. Bu ada düşünebileceğiniz tüm muhteşem niteliklere sahiptir: uzanmak için mükemmel beyaz kumlar, yüzmek için sıcak su ve etrafta herhangi bir turistin olmaması. Fakat elbette böyle bir adanın yalnızca düşüncede var olması bir çelişki gerektirir, çünkü o zaman KDBDA’dan daha büyük olan mümkün bir şey, yani var olan KDBDA var olurdu. Dolayısıyla KDBDA vardır. Elbette, adayı gelişigüzel seçtiğimiz için, aynı argümanı herhangi bir nesne için oluşturabiliriz: Bir bina, bir fare kapanı, bir at, ne isterseniz.[5]

Gaunilo’nun gösterdiği şey şudur: Anselm’in akıl yürütme biçimini kullanarak tüm tuhaf türden entitelerin, açık bir şekilde var olmayan entitelerin varlığını kanıtlayabiliriz. Bu doğrultuda Gaunilo şu sonuca varır: Anselm’in akıl yürütmesinde ciddi bir hata var olmalıdır.[6]

4. Kant’ın Eleştirisi

Hangisini tercih edersiniz, kahveyi mi yoksa mevcut kahveyi mi? Bunun kahveyi tercih edip etmediğiniz sorusundan farklı olduğuna dikkat edin. Hem kahvenin hem de mevcut kahvenin aynı kahve olduğu durumda hiçbir kahve kahve değildir. Eğer bu bizi Lewis Carroll tarzı bir saçmalığa götürüyor gibi görünüyorsa, haklısınız ve bu tam da Kant’ın Ontolojik Argüman’a getirdiği eleştiridir.

Saf Aklın Eleştirisi’nde Kant’a göre, Anselm’in argümanında hatalı olan şey yalnızca düşüncede var olan bir şey ile düşüncede olduğu kadar gerçekte de var olan bir şey arasındaki ayrımda bulunmaktadır. Anselm’e göre, iki tür şey vardır: Yalnızca düşüncede var olan şeyler ve düşüncede olduğu kadar gerçekte de var olan şeyler. Fakat var olan bir şey ile onun var olmayan muadili, biri yalnızca var olup diğerinin var olmadığı iki farklı türden şey değildir. Bazı şeyler var olduğu ve diğerlerinin var olmadığı kesinlikle doğruyken, var olma bir şeyi kendi var olmayan görevdeşinden farklı türden bir şey yapmaz.

Bunun sonucu, diyor Kant, varoluş Anslem’in yürüttüğü argüman türüne uygun olmayan, çok özel türden bir niteliktir. Tanrı ile var olan Tanrı sınıfına dahil olan nesneler grubu arasında hiçbir fark olmadığından, var olan bir Tanrı salt bir Tanrı’dan daha iyi veya daha kötü olamaz. Var olan Tanrı ile var olmayan Tanrı arasında tür bakımından anlamlı hiçbir fark yoktur.

5. Sonuç

Elbette, Gaunilo ve Kant bu tartışmada sonsözü söylemediler. Gaunilo ve Kant’ın Ontolojik Argümana eleştirilerine yanıt olarak güçlü argümanlar öne sürüldü. Buna ek olarak Ontolojik Argümanın giderek artan bir şekilde karmaşık versiyonları geliştirildi ve tartışıldı. Kesin olan bir şey var ki, Ontolojik Argüman, sağlam olsun veya olmasın, Tanrı’nın varlığına dair bir kanıt olarak etkileyici ve güçlü bir çabadır.

Dipnotlar

• [1] Bu argümanın diğer iki ünlü formülasyonu şunlardır: bir mükemmellik olarak varlık anlayışından hareketle Descartes’in formülasyonu (bkz. Marc Bobro, Descartes’s Meditations 4-6) ve Alvin Plantinga’nın Modal Ontolojik Argümanı şeklinde adlandırılan versiyonudur.
• [2] Hangisi daha yücedir, yalnızca düşüncede var olan bir Tanrı mı yoksa düşüncede olduğu kadar gerçekte de var olan bir Tanrı mı? Düşüncede olduğu kadar gerçekte de var olan bir Tanrı’nın, yalnızca düşüncede var olan bir Tanrı’nın yapamayacağı her şeyi yapabildiğini düşünün: O dünyaları yaratabilir; duaları duyabilir; iyiliğin nihai kaynağı ve ideal formu olabilir; doğru kişileri ödüllendirebilir ve kötüleri cezalandırabilir… Bütün bunlar büyük şeylerdir ve yalnızca düşüncede var olan bir Tanrı bunların hiçbirini yapamaz.
• [3] Bu türden bir argümanı veya kanıtı dolaylı bir kanıt olarak adlandırılan geometri derslerinden hatırlayabilirsiniz. Felsefeciler veya mantıkçılar bunu reductio ad absurdum veya saçmaya indirgeme şeklinde adlandırırlar. Bu strateji, gördüğünüz gibi, kanıtlamaya çalıştığınız şeyin tam tersini varsaymakta ve bu varsayımın ya bir çelişki veya bir tür mantıksızlık gerektirdiğini ve dolayısıyla başlangıçtaki varsayımın terk edilmesi gerektiğini göstermektedir.
• [4] “‘Akılsız içinden ‘Tanrı yoktur’ der.’” (Mezmur 14:1)
• [5] Burada yalnızca gerçekten var olan en büyük ada, fare kapanı, at hakkında konuşmadığımızı, fakat mümkün olan en büyük ada, fare kapanı veya at hakkında konuştuğumuzu not etmek önemlidir. Var olan herhangi türden nesne için, var olanlardan birinin en iyisi olması akla yatkındır. Ancak bu türden mümkün olan en büyük veya düşünülebilecek en büyük nesne hakkında konuşmak tamamen başka bir şeydir.
• [6] Gaunilo’nun argümanının ayrıca bir reductio ad absurdum olduğuna dikkat edin: Anselm’in akıl yürütmesinin geçerli olduğu varsayıldığında mantıksız sonuçların ortaya çıkması. Dolayısıyla Anselm’in akıl yürütmesi hatalı olmalıdır.

---

Kaynakça

• Anselm, St., Proslogion, in St. Anselm’s Proslogion, M. Charlesworth (ed.), Oxford: OUP, 1965.
• Descartes, R., Discourse on Method and The Meditations, translated with an introduction by F. Sutcliffe, Harmondsworth: Penguin, 1968.
• Gaunilo, “On Behalf of the Fool”, in St. Anselm’s Proslogion, M. Charlesworth (ed.), Oxford: OUP, 1965.
• Kant, Immanuel. Critique of Pure Reason. Trans. Paul Guyer and Allen W. Wood. Cambridge: Cambridge UP, 1998.
• Oppy, Graham. “Ontological Arguments.” Stanford Encyclopedia of Philosophy. Stanford University, 08 Feb. 1996. Web. 27 June 2014. 
• Plantinga, Alvin. The Nature of Necessity. Oxford: Clarendon, 1974.

---

Andrew Chapman– “The Ontological Argument for the Existence of God“, (Erişim Tarihi: 27.03.2021)

Çevirmen: İbrahim Yeşua Özçelik

Din Felsefesi İle İlgili Diğer İçeriklerimiz

1. Ateizmi Kanıtlamanın İki Yolu – Quentin Smith
2. Din Felsefesine Giriş: Felsefe, Tanrı’nın Varlığına Dair Ne Söyleyebilir? – Taner Beyter
3. Din veya İlahi Buyruk Teorisi – Steve McCartney & Rick Parent
4. Ateistler Doğaüstüne İnanabilir mi? – Berat Mutluhan Seferoğlu
5. Din Felsefesinin Alanı ve Önemi Hakkında – Charles Taliaferro & Elsa J. Marty
6. Kozmolojik Kanıt ve İki İtiraz – Zikri Yavuz
7. Cömertliğin İstismarı – Talha Gülmez
8. Tanrı ve Zaman – Gregory E. Ganssle (Internet Encyclopedia of Philosophy)
9. Kelam Kozmolojik Argümanı’na Giriş – Berat Mutluhan Seferoğlu
10. Cehennem Problemi: Allah’ın Adaletinin Sınırları – Talha Gülmez
11. Bilim + Din – Tom McLeish
12. Craig’in Metaetik Ahlak Argümanı’nın ve Teistik Metaetik Teorilerinin Eleştirel Bir Değerlendirmesi – Berat Mutluhan Seferoğlu
13. Reformcu Epistemoloji ve Temel İnançlar – Taner Beyter
14. Reformcu Epistemoloji ve Tanrı İnancı – Taner Beyter
15. İnce Ayar Argümanı Ve Bilinç – Alex Malpass
16. Tanrı Nerede? – Edward Feser
17. Seküler Bir Ahlakın Olanaklılığına Dair Bir Metaargüman – Talha Gülmez
18. Doğal Teoloji ve Doğal Din – Andrew Chignell & Derk Pereboom (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
19. Olumsallık Argümanı Üzerine Bazı Düşünceler – Jonathan David Garner
20. Olumsallık Argümanı’nı Çürütmek – Jonathan David Garner
21. Acı ve Hazzın Biyolojik Rolüne Dayalı Argüman – Jeffery Jay Lowder
22. Tanrı’nın Kanıtı Olarak Kötülük? – Melinda Penner
23. Anselm’in Ontolojik Argümanı – Edward Feser
24. Mucizeler ve Edward Feser – Jonathan David Garner
25. Zaman, Uzay ve Tanrı – Edwerd Feser
26. Dini Epistemoloji: Alvin Plantinga Örneği – Musa Yanık
27. Çünkü Tanrı Öyle Söylüyor: İlahi Buyruk Teorisi Üzerine – Spencer Case
28. Tanrı’ya Dair Ahlaki Argümanlar (1): Kanıt Temelli Biçimler – John Danaher
29. Tanrı’nın Varlığına Dair Tasarım Argümanları – Thomas Metcalf
30. Daha İyi Bir Dünyanın Olmayışı Problemi: Mümkün Dünyaların En İyisi – Kirk Lougheed
31. Hür İrade Savunması – Alvin Plantinga
32. Üçlübirlik İnancı Tutarsız mı? – Yeşua Özçelik
33. Tanrı Yalan Söyleyebilir mi? – Dallas G Denery II
34. Tanrı’nın Varlığına Dair “İnce Ayar” Argümanı – Thomas Metcalf
35. Dini İnançlar İçin Epistemik Eşitliğin İmkânı: Parite Argümanı – Musa Yanık
36. Klasik Ontolojik Argüman’ın Ateistik Eleştirisi – Mehmet Mirioğlu
37. Üçlübirlik İnancının Tutarsızlığı Argümanı– Jeffery Jay Lowder
38. Teistler İçin +20 Soru – Jeffery Jay Lowder
39. Ted Drange’nin Yaratılış-Karşıtı Argümanı – Jeffery Jay Lowder
40. Natüralizme Karşı Özgür Düşünme Argümanı’yla İlgili Problem – Alex Malpass
41. Alternatif Tanrı Konseptleri – Jonathan David Garner
42. Vahiy Epistemolojisi İçin Sonsuz Gerileme – Alex Malpass
43. Teoloji ve Analitik A Posteriori – Edward Feser
44. Augustine ve İdam Cezası Üzerine – Edward Feser
45. İnanmanın Günahı – Arif Ahmed
46. Kötü bir Tanrı’nın Varlığına Yönelik Kümülatif Bir Sebep – Jonathan David Garner
47. Teizme Karşı Biyolojik Evrim Kanıtı – Jeffery Jay Lowder
48. Evrenin Nedensiz Başlangıcının Metafiziksel Zorunluluğuna İlişkin George Nakhnikian’a Bir Cevap – Quentin Smith
49. Kusurlu Bir Tanrı – Yoram Hazony
50. Yeni Ateistler – James E. Taylor (Internet Encyclopedia of Philosophy)
51. Yeni Ateizm Eleştirel Bir Değerlendirme – Berat Mutluhan Seferoğlu
52. Bilim ve Din: Epistemik Bir Bakış – Nebi Mehdiyev
53. Plantinga’nın Dini Dışlayıcılık Savunusunun Eleştirisi – Nebi Mehdiyev
54. Dini Epistemoloji – Kelly James Clark (Internet Encyclopedia of Philosophy)
55. İslam ve Rasyonalite Üzerine Kısa Bir Değerlendirme – Musa Yanık
56. Panteizm – William Mander (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
57. Plantinga’nın Naturalizme Karşı Evrimsel Argüman’ı ve İtirazlar – Jonathan David Garner
58. Deflasyonist Argüman – Mehmet Mirioğlu
59. Kutsal Kitapların Anlamlarında Görelilik – Mehmet Mirioğlu
60. Ateizm ve Agnostisizm (Stanford Encyclopedia of Philosophy) – Paul Draper
61. Mutlak Kudret Argümanı – Mehmet Mirioğlu
62. Ateistler Neden Felsefe ve Teoloji ile İlgilenmeli? – Berat Mutluhan Seferoğlu
63. Teistler Farklı Ateist Tutumları Neden Bilmelidir? – Musa Yanık
64. Kötülük Problemine Karşı Özgür İrade Savunusu ve Eleştirel Bir Değerlendirme – Taner Beyter
65. Platon’un Felsefi Dini – Max Charlesworth
66. Objektif Dindarlığın İmkansızlığı Argümanı – Mehmet Mirioğlu
67. İsimlerini Bilmeniz Gereken 46 Ateist ve Nonteist Felsefeci – Berat Mutluhan Seferoğlu
68. Yanlış Anlaşılan Üç Teist Filozof: Aquinas, Pascal ve Paley – Berat Mutluhan Seferoğlu
69. Türkçede Analitik Din Felsefesi Çalışmaları – Musa Yanık
70. Stephen Unwin’in Bayesci Teoremi: Tanrı’nın Var Olma Olasılığı % Kaçtır? – Musa Yanık
71. Kelam Kozmolojik Argüman “Evrenin Başlangıcı Tanrı’yı Kanıtlar mı?” – Berat Mutluhan Seferoğlu
72. Kötülük Problemi “Evrendeki Kötülükler Ateizme Delil Midir” – Taner Beyter
73. “Allahsız Ahlak Olabilir mi?” Kitabının Eleştirisi – Talha Gülmez
74. İnternet Ateistleriyle İlgili Problem – Alex Malpass
75. Ateistlerin Pek Çoğunun İnandığı 10 Mit – Berat Mutluhan Seferoğlu
76. Din Duygu Düzenlemeyle İlgili, Bu Konuda Oldukça da İyi – Stephen T. Asma
77. Zamanı Tanrı Mı Yarattı? – William Lane Craig 
78. Felsefe Sohbetleri #4:Din Felsefesi (Part-1)
79. Felsefe Sohbetleri #4:Din Felsefesi (Part-2)
80. Muhammed: Avrupa Aydınlanmasının Ruhban Sınıfı Karşıtı Kahramanı – John Tolan
81. Tanrı’nın Varlığı Lehine ve Aleyhine Olan Argümanları Nasıl Sınıflandırabiliriz? – Jonathan David Garner
82. Paul Draper’ın Tanrı’nın Varlığına Dair Ahlak Argümanı – Jonathan David Garner
83. İyilik Problemi Diye Bir Şey var mı? – Jonathan David Garner
84. Enis Doko, Üçlübirlik Problemi ve Hristiyan Teizminin Eleştirisi Üzerine (1. Bölüm) – Yeşua Özçelik
85. Enis Doko, Üçlübirlik Problemi ve Hristiyan Teizminin Eleştirisi Üzerine (2. Bölüm) – Yeşua Özçelik
86. Enis Doko, Üçlübirlik Problemi ve Hristiyan Teizminin Eleştirisi Üzerine (3. Bölüm) – Yeşua Özçelik
87. Ateizm Dünya Hakkında Öngörülerde Bulunur mu? – Jonathan David Garner
88. “Karakter Oluşturma” Teodisesi Üzerine Akla İlk Gelen Birkaç Fikir – Jonathan David Garner
89. Üçüncü Türden Bir Ahlak Argümanı – Alexander Pruss
90. “Ana Rahminde Biçim Vermeden Önce Tanıdım Seni / Yeremya” (1:5) – Alexander Pruss
91. Teslis, Cinsel Ahlak ve Liberal Hristiyanlık – Alexander Pruss
92. Şüpheci Teizm ve Tanrı’nın Sonsuzluğu – Alexander Pruss
93. Hristiyan Dünyasının Bölünmesini Bir Skandal Olarak Mı Görmeliyiz? – Alexander Pruss
94. Alexander R. Pruss ve Joshua L. Rasmussen’in “Zorunlu Varlık” Anketi ve Sonuçları – Musa Yanık
95. Euthyphro – Alexander Pruss
96. Teizm ve Qualia – Alexander Pruss
97. Açık Uçlu İki Kozmolojik Argüman – Alexander Pruss
98. Mereolojik Mükemmellik – Alexander Pruss
99. Teizm Doğru İse Qualia Temel Varlıklar Kategorisinde Değildir – Alexander Pruss
100. Büyük Kötülüklere Engel Olmak İçin Yalan Söylemek – Alexander Pruss
101. Teolojik Modellerin Üç Seviyesi – Alexander Pruss
102. Şimdicilik ve Haç – Alexander Pruss
103. Tanrı ve Zamanın B Teorisi – Alexander Pruss
104. Wittgenstein ve Din – Stephen Law
105. Cehennem Problemi: Allah’ın Adaletinin Sınırları – Talha Gülmez
106. Cehennem Problemi’ne Teistik Bir Yaklaşım – Ömer Çağrı Akarsu
107. ‘Cehennem Problemi’ Tartışmasına Katkı – Taner Beyter
108. Yeni Ahit Yazarlarının Eski Ahit’ten Yaptıkları Yanlış Alıntılar: Bu Onların İlhamsızlığının, Vahy Almadıklarının Delili mi? – Bassam Zawadi
109. Hiçlikten Yaratılış ve Kelam Kozmolojik Argüman – Jonathan David Garner
110. Tanrı’nın Yokluğu Lehine Ahlak Argümanı (Tersine Çevrilmiş Ahlak Argümanı) – Jonathan David Garner
111. Schellenberg’in İlahi Gizlilik Problemi’ne Plantinga’nın Dışsalcı Epistemolojisi Bir Yanıt Verebilir mi? – Musa Yanık
112. Mezmurlar 22:1 Tanrım Neden Terk Ettin Beni? – Eren Gündemir
113. Bilimsel Mucize Argümanı’nın Eleştirisi – Yasin Şahin
114. Mucizeler Gerçek mi? – Jonathan David Garner
115. Tanrı’nın Varlığı Aleyhine Disteleolojik Argümanlar – Jonathan David Garner
116. Paul Draper’in Acıya Dayalı Argümanı – Jonathan David Garner
117. Dinler Tarihine Giriş: Dinler Tarihi Niçin Önemlidir? – Musa Yanık
118. Sosyalizm Modern Dinin Manzarasının Şekillenmesine Nasıl Katkı Sağlamıştır? – Julian Strube
119. Agnostik Tavrın Makullüğü Üzerine (1. Bölüm) – Bilal Bekalp
120. Yeni Bir Mantıksal Kötülük Argümanı – Jonathan David Garner
121. Felsefe ve Hristiyan Teolojisi – Michael J. Murray & Michael Rea (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
122. Schellenberg’in Korkunç Acılara Dayalı Tümdengelim Argümanı – Jonathan David Garner
123. Kötülük Problemi – Thomas Metcalf
124. Arap ve İslam Metafiziği – Amos Bertolacci (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
125. Hayvanları Tanrı mı Yaratır? – Jonathan David Garner
126. İlahi Buyruk (Emir) Teorisi – Michael W. Austin (Internet Encyclopedia of Philosophy)
127. İlahi Buyruk Teorisi ve Ateizm – Alexander Pruss
128. İlahi Gizlilik – David Bayless
129. Enkarnasyon Öğretisi, Mantıksal Problem ve Bir Çözüm Önerisi – Yeşua Özçelik
130. Farklı Bir Analitik Felsefeci Portresi: Alvin Plantinga – Musa Yanık
131. Richard Swinburne: Kısa Bir Entelektüel Biyografi – Musa Yanık
132. Alvin Plantinga’nın Maharetli Başarısı – William Doino Jr.
133. Cehennem ve Evrenselcilik – A.G. Holdier
134. Kriz Anında Tanrı’nın Değerini Tartışmak: Leibniz vs Voltaire – Aaron James Wendland
135. Tanrı Yarattıklarına Duyular Yoluyla Bilgi Verir mi? – Jonathan David Garner
136. Alvin Plantinga ve Din Felsefesi’nin Yeniden Dirilişi – Kelly James Clark
137. C.S. Lewis İyidir Ama Bir De Alvin Plantinga’yı Okumalısınız – Michael Almeida
138. Mantıksal Kötülük Problemi – James R. Beebe (Internet Encyclopedia of Philosophy)
139. Paul Draper ve İlahi Gizlilik Argümanı – Jonathan David Garner
140. Alvin Plantinga ve Din Felsefesi’nin Yeniden Dirilişi – Kelly James Clark
141. Ben Bir Ateistim – Louise Antony
142. Teistik Olmayan Ahlak Üzerine Düşünceler – Ahmet Gencal
143. Tanrı’nın Varlığına Karşı Varoluşsal Argüman – Jonathan David Garner
144. İlahi Söz Edimleri ve Klasik Teizm – Alexander Pruss
145. Tanrı ve Bilinç Hakkında Jeffrey Jay Lowder’a Cevap – Jonathan David Garner
146. Edward Feser’in Gizlilik Argümanı’na Karşı Berbat İtirazları – Jonathan David Garner
147. Hristiyanlığa Karşı Tarihsel Argüman – Jonathan David Garner
148. Delilci/Olasılıksal Cehennem Argümanı – Jonathan David Garner
149. Garner’ın Hristiyanlığa Karşı Tarihsel Argümanının Kısa Analizi – Yeşua Özçelik
150. Hristiyan Düşüncesinde Cennet ve Cehennem – Thomas Talbott (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
151. Tanrı Sonuççudur – Jonathan M. S. Pearce
152. Tanrı’nın Varlığı Aleyhine Abdüktif Bir Ahlak Argümanı – Jonathan David Garner
153. Mucizelere İnanabilir miyiz? – Tomás Bogardus
154. Bilim ve Din Birbiriyle Uyumlu mudur? Dennett ve Plantinga Tartışması – Benjamin B. DeVan
155. Bilim ve Din Diyaloğu: John Polkinghorne’a Saygıyla – Musa Yanık
156. Bilim İnsanları Ateist mi Olmalı?: Lawrence Krauss’un Saçmalıkları – Kelly James Clark
157. Ontolojik Argümanları Nasıl Sınıflandırabiliriz? – Musa Yanık
158. Ateizm Lehine Olumsallık Argümanı mı? – Jonathan David Garner
159. Hassas Ayar Argümanı – Berk Celayir & Berat Mutluhan Seferoğlu
160. Din Felsefesi’nde Farklı Pozisyonlar (B. Celayir & Y. Özçelik & T. Beyter & M. Yanık & B. Seferoğlu)
161. Cennet ve Materyalizm: Büyümüş Kafa Problemi’nin Geri Dönüşü – Alexander Pruss
162. İlahi Gizlilik Problemi – Ryan Keating
163. On Yıllık Ateizm Yolculuğum – Edward Feser
164. Tanrı’nın Sıfatları – Bailie Peterson
165. Teizmin Aksiyolojisi – Kirk Lougheed (Internet Encyclopedia of Philosophy)
166. Metodolojik Natüralizm: I – Alvin Plantinga
167. Swinburne’ün Tanrı Konseptine Göre Teizm’in Basit Bir Açıklaması – Musa Yanık
168. Teleolojik Argümana Destek Olarak Kozmolojik Argüman – Robert C. Koons
169. Modal Gizlilik Argümanı – Jonathan David Garner
170. Ahmet Özkaya’ya Konuk Olduk: Din Felsefesinde Çağdaş Argümanlar
171. Ateizm Derneği’ne Konuk Olduk: Yeni Ateizm
172. Din ve Bilim İlişkisi – Enis Doko & Berat Mutluhan Seferoğlu
173. Ateizm Derneği’ne Konuk Olduk: “Tanrı’yı Aramak” – Taner Beyter & Enis Doko
174. Dini Epistemoloji Nedir? – Musa Yanık & Taner Beyter
175. Ateizm Yardım Edebilir mi? – John Lennox