1. Tanrı’nın Yüceliği
İbrahim-i inançların Tanrı anlayışı şudur: O mükemmeldir –yani her şeye kadir, her şeyi bilen, tümüyle iyi, evrenin yaratıcısı, kendiliğinden var olan ve kendisini yalnızca çok yüce değil, fakat var olan veya var olabilecek en yüce varlık yapan diğer niteliklerin sahibidir.
Teist olmayanlar “bu niteliklerin hepsi iyi ve güzel” derler, “ama tüm bunlar varlığını tasdik etmediğimiz bir varlığın bir tasviridir.” Buna karşın Ontolojik Argüman olarak bilinen Tanrı’nın varlığına dair ünlü ve güçlü bir argüman, Tanrı’nın mümkün olan en yüce varlık olmasının Tanrı’nın varlığını gerektirdiğini gösterebildiğini iddia eder.
2. Anselm’in Ontolojik Argümanı
Ontolojik Argümanın farklı versiyonları olmakla birlikte, ben burada en eski olana, yani St. Anselm tarafından ileri sürülen versiyona odaklanacağım.[1]
Halihazırda söz ettiğimiz gibi, Tanrı kendisinden daha büyüğü düşünülemeyen varlıktır. Bu Anselm’in bir şekilde kullanımı zor Tanrı tasviridir ve ben bu tasviri KDBDV olarak kısaltacağım. Tanımı gereği, KDBDV düşünülebilecek en büyük varlıktır. Eğer Tanrı’yı tasavvur edebileceğinizi düşünüyorsanız ve daha büyük (yüce) bir varlığı tasavvur edebilmeniz imkan dahilindeyse, o zaman başlangıçta Tanrı’yı tasavvur etmiyordunuz. Yeteri kadar basit.

Şimdi, kesinlikle Tanrı’yı tasavvur edebilirsiniz. Bir şeyi tasavvur etmek sadece onun hakkında açık ve seçik olarak düşünmektir; bu makalenin başlangıcından beri bu yapıyordunuz. Dolayısıyla en azından Tanrı’nın düşüncede var olabileceğini, yani tasavvur edilebileceğini biliyoruz. Ateistler bile bunu kabul etmelidir. Ateistlerin reddettiği ve agnostiklerin ise tasdik etmek veya reddetmekten kaçındıkları şey Tanrı’nın gerçekte var olduğudur. Dolayısıyla yalnızca düşüncede var olan bir şey ile düşüncede var olduğu kadar gerçekte de var olan bir şey arasında sezgisel bir ayrıma sahibiz.
Şimdi argümanın özüne geldik: ateistlerin, Tanrı’nın gerçekte var olmadığı, fakat yalnızca düşüncede var olduğu konusunda haklı olduğunu farz edelim. Ancak o zaman yalnızca düşüncede var olmayıp aynı zamanda gerçekte de var olan ve KDBDV’den daha büyük olan başka bir mümkün varlık var olurdu.[2] Yani, kendisinden daha büyüğü düşünülemeyen varlıktan daha büyük olan mümkün bir varlık var olurdu. Fakat hiçbir varlık kendisinden daha büyüğü düşünülemeyen varlıktan daha büyük olamaz. Bu düpedüz bir çelişkidir! Bu nedenle ilk varsayımımız, yani Tanrı gerçekte değil yalnızca düşüncede vardır varsayımımız, hatalı olmalıdır, çünkü bir çelişki gerektiren herhangi bir varsayım hatalı olmalıdır. Dolayısıyla Tanrı hem düşüncede hem de gerçekte var olmalıdır. Dolayısıyla Tanrı vardır.[3]
Ontolojik Argüman dikkate değerdir, şöyle ki yalnızca tanımlar ve mantık yasalarını ihtiva eden öncüllerden hareketle var olan en büyük felsefi sonuca doğru muhakeme etmektedir. Yalnızca Tanrı fikri üzerine düşünme yoluyla Tanrı’nın var olduğunu bilebiliriz.
Buna karşın çoğu kişi, Yüce Olan’ın varlığını görünüşe bakılırsa bu kadar basit bir şekilde kanıtlayabileceğimizi iddia eden gerçekten rahatsız olmuştur. Teist ve teist olmayan sayısız eleştirmen Ontolojik Argümanı farklı şekillerde eleştirmişlerdir. Burada yalnızca en etkili iki eleştiriyi ele alacağım: Marmoutiers’li Gaunilo ve Immanuel Kant tarafından dile getirilen eleştirileri.
3. Gaunilo’nun Eleştirisi
Gaunilo bir rahip ve Anselm’in bir çağdaşıdır. “Akılsız Adına Yanıt”[4] adlı yazısında, Gaunilo gerçekten muhteşem olan bir başka şey hayal etmemizi ister: kendisinden daha büyüğü düşünülemeyen ada, buna da KDBDA diyelim. Bu ada düşünebileceğiniz tüm muhteşem niteliklere sahiptir: uzanmak için mükemmel beyaz kumlar, yüzmek için sıcak su ve etrafta herhangi bir turistin olmaması. Fakat elbette böyle bir adanın yalnızca düşüncede var olması bir çelişki gerektirir, çünkü o zaman KDBDA’dan daha büyük olan mümkün bir şey, yani var olan KDBDA var olurdu. Dolayısıyla KDBDA vardır. Elbette, adayı gelişigüzel seçtiğimiz için, aynı argümanı herhangi bir nesne için oluşturabiliriz: Bir bina, bir fare kapanı, bir at, ne isterseniz.[5]

Gaunilo’nun gösterdiği şey şudur: Anselm’in akıl yürütme biçimini kullanarak tüm tuhaf türden entitelerin, açık bir şekilde var olmayan entitelerin varlığını kanıtlayabiliriz. Bu doğrultuda Gaunilo şu sonuca varır: Anselm’in akıl yürütmesinde ciddi bir hata var olmalıdır.[6]
4. Kant’ın Eleştirisi
Hangisini tercih edersiniz, kahveyi mi yoksa mevcut kahveyi mi? Bunun kahveyi tercih edip etmediğiniz sorusundan farklı olduğuna dikkat edin. Hem kahvenin hem de mevcut kahvenin aynı kahve olduğu durumda hiçbir kahve kahve değildir. Eğer bu bizi Lewis Carroll tarzı bir saçmalığa götürüyor gibi görünüyorsa, haklısınız ve bu tam da Kant’ın Ontolojik Argüman’a getirdiği eleştiridir.
Saf Aklın Eleştirisi’nde Kant’a göre, Anselm’in argümanında hatalı olan şey yalnızca düşüncede var olan bir şey ile düşüncede olduğu kadar gerçekte de var olan bir şey arasındaki ayrımda bulunmaktadır. Anselm’e göre, iki tür şey vardır: Yalnızca düşüncede var olan şeyler ve düşüncede olduğu kadar gerçekte de var olan şeyler. Fakat var olan bir şey ile onun var olmayan muadili, biri yalnızca var olup diğerinin var olmadığı iki farklı türden şey değildir. Bazı şeyler var olduğu ve diğerlerinin var olmadığı kesinlikle doğruyken, var olma bir şeyi kendi var olmayan görevdeşinden farklı türden bir şey yapmaz.
Bunun sonucu, diyor Kant, varoluş Anslem’in yürüttüğü argüman türüne uygun olmayan, çok özel türden bir niteliktir. Tanrı ile var olan Tanrı sınıfına dahil olan nesneler grubu arasında hiçbir fark olmadığından, var olan bir Tanrı salt bir Tanrı’dan daha iyi veya daha kötü olamaz. Var olan Tanrı ile var olmayan Tanrı arasında tür bakımından anlamlı hiçbir fark yoktur.
5. Sonuç
Elbette, Gaunilo ve Kant bu tartışmada sonsözü söylemediler. Gaunilo ve Kant’ın Ontolojik Argümana eleştirilerine yanıt olarak güçlü argümanlar öne sürüldü. Buna ek olarak Ontolojik Argümanın giderek artan bir şekilde karmaşık versiyonları geliştirildi ve tartışıldı. Kesin olan bir şey var ki, Ontolojik Argüman, sağlam olsun veya olmasın, Tanrı’nın varlığına dair bir kanıt olarak etkileyici ve güçlü bir çabadır.
Dipnotlar
- [1] Bu argümanın diğer iki ünlü formülasyonu şunlardır: bir mükemmellik olarak varlık anlayışından hareketle Descartes’in formülasyonu (bkz. Marc Bobro, Descartes’s Meditations 4-6) ve Alvin Plantinga’nın Modal Ontolojik Argümanı şeklinde adlandırılan versiyonudur.
- [2] Hangisi daha yücedir, yalnızca düşüncede var olan bir Tanrı mı yoksa düşüncede olduğu kadar gerçekte de var olan bir Tanrı mı? Düşüncede olduğu kadar gerçekte de var olan bir Tanrı’nın, yalnızca düşüncede var olan bir Tanrı’nın yapamayacağı her şeyi yapabildiğini düşünün: O dünyaları yaratabilir; duaları duyabilir; iyiliğin nihai kaynağı ve ideal formu olabilir; doğru kişileri ödüllendirebilir ve kötüleri cezalandırabilir… Bütün bunlar büyük şeylerdir ve yalnızca düşüncede var olan bir Tanrı bunların hiçbirini yapamaz.
- [3] Bu türden bir argümanı veya kanıtı dolaylı bir kanıt olarak adlandırılan geometri derslerinden hatırlayabilirsiniz. Felsefeciler veya mantıkçılar bunu reductio ad absurdum veya saçmaya indirgeme şeklinde adlandırırlar. Bu strateji, gördüğünüz gibi, kanıtlamaya çalıştığınız şeyin tam tersini varsaymakta ve bu varsayımın ya bir çelişki veya bir tür mantıksızlık gerektirdiğini ve dolayısıyla başlangıçtaki varsayımın terk edilmesi gerektiğini göstermektedir.
- [4] “‘Akılsız içinden ‘Tanrı yoktur’ der.’” (Mezmur 14:1)
- [5] Burada yalnızca gerçekten var olan en büyük ada, fare kapanı, at hakkında konuşmadığımızı, fakat mümkün olan en büyük ada, fare kapanı veya at hakkında konuştuğumuzu not etmek önemlidir. Var olan herhangi türden nesne için, var olanlardan birinin en iyisi olması akla yatkındır. Ancak bu türden mümkün olan en büyük veya düşünülebilecek en büyük nesne hakkında konuşmak tamamen başka bir şeydir.
- [6] Gaunilo’nun argümanının ayrıca bir reductio ad absurdum olduğuna dikkat edin: Anselm’in akıl yürütmesinin geçerli olduğu varsayıldığında mantıksız sonuçların ortaya çıkması. Dolayısıyla Anselm’in akıl yürütmesi hatalı olmalıdır.
Kaynakça
- Anselm, St., Proslogion, in St. Anselm’s Proslogion, M. Charlesworth (ed.), Oxford: OUP, 1965.
- Descartes, R., Discourse on Method and The Meditations, translated with an introduction by F. Sutcliffe, Harmondsworth: Penguin, 1968.
- Gaunilo, “On Behalf of the Fool”, in St. Anselm’s Proslogion, M. Charlesworth (ed.), Oxford: OUP, 1965.
- Kant, Immanuel. Critique of Pure Reason. Trans. Paul Guyer and Allen W. Wood. Cambridge: Cambridge UP, 1998.
- Oppy, Graham. “Ontological Arguments.” Stanford Encyclopedia of Philosophy. Stanford University, 08 Feb. 1996. Web. 27 June 2014.
- Plantinga, Alvin. The Nature of Necessity. Oxford: Clarendon, 1974.
Andrew Chapman– “The Ontological Argument for the Existence of God“, (Erişim Tarihi: 27.03.2021)
Çevirmen: İbrahim Yeşua Özçelik
Din Felsefesi İle İlgili Diğer İçeriklerimiz
- Ateizmi Kanıtlamanın İki Yolu – Quentin Smith
- Din Felsefesine Giriş: Felsefe, Tanrı’nın Varlığına Dair Ne Söyleyebilir? – Taner Beyter
- Din veya İlahi Buyruk Teorisi – Steve McCartney & Rick Parent
- Ateistler Doğaüstüne İnanabilir mi? – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Din Felsefesinin Alanı ve Önemi Hakkında – Charles Taliaferro & Elsa J. Marty
- Kozmolojik Kanıt ve İki İtiraz – Zikri Yavuz
- Cömertliğin İstismarı – Talha Gülmez
- Tanrı ve Zaman – Gregory E. Ganssle (Internet Encyclopedia of Philosophy)
- Kelam Kozmolojik Argümanı’na Giriş – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Cehennem Problemi: Allah’ın Adaletinin Sınırları – Talha Gülmez
- Bilim + Din – Tom McLeish
- Craig’in Metaetik Ahlak Argümanı’nın ve Teistik Metaetik Teorilerinin Eleştirel Bir Değerlendirmesi – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Reformcu Epistemoloji ve Temel İnançlar – Taner Beyter
- Reformcu Epistemoloji ve Tanrı İnancı – Taner Beyter
- İnce Ayar Argümanı Ve Bilinç – Alex Malpass
- Tanrı Nerede? – Edward Feser
- Seküler Bir Ahlakın Olanaklılığına Dair Bir Metaargüman – Talha Gülmez
- Doğal Teoloji ve Doğal Din – Andrew Chignell & Derk Pereboom (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
- Olumsallık Argümanı Üzerine Bazı Düşünceler – Jonathan David Garner
- Olumsallık Argümanı’nı Çürütmek – Jonathan David Garner
- Acı ve Hazzın Biyolojik Rolüne Dayalı Argüman – Jeffery Jay Lowder
- Tanrı’nın Kanıtı Olarak Kötülük? – Melinda Penner
- Anselm’in Ontolojik Argümanı – Edward Feser
- Mucizeler ve Edward Feser – Jonathan David Garner
- Zaman, Uzay ve Tanrı – Edwerd Feser
- Dini Epistemoloji: Alvin Plantinga Örneği – Musa Yanık
- Çünkü Tanrı Öyle Söylüyor: İlahi Buyruk Teorisi Üzerine – Spencer Case
- Tanrı’ya Dair Ahlaki Argümanlar (1): Kanıt Temelli Biçimler – John Danaher
- Tanrı’nın Varlığına Dair Tasarım Argümanları – Thomas Metcalf
- Daha İyi Bir Dünyanın Olmayışı Problemi: Mümkün Dünyaların En İyisi – Kirk Lougheed
- Hür İrade Savunması – Alvin Plantinga
- Üçlübirlik İnancı Tutarsız mı? – Yeşua Özçelik
- Tanrı Yalan Söyleyebilir mi? – Dallas G Denery II
- Tanrı’nın Varlığına Dair “İnce Ayar” Argümanı – Thomas Metcalf
- Dini İnançlar İçin Epistemik Eşitliğin İmkânı: Parite Argümanı – Musa Yanık
- Klasik Ontolojik Argüman’ın Ateistik Eleştirisi – Mehmet Mirioğlu
- Üçlübirlik İnancının Tutarsızlığı Argümanı– Jeffery Jay Lowder
- Teistler İçin +20 Soru – Jeffery Jay Lowder
- Ted Drange’nin Yaratılış-Karşıtı Argümanı – Jeffery Jay Lowder
- Natüralizme Karşı Özgür Düşünme Argümanı’yla İlgili Problem – Alex Malpass
- Alternatif Tanrı Konseptleri – Jonathan David Garner
- Vahiy Epistemolojisi İçin Sonsuz Gerileme – Alex Malpass
- Teoloji ve Analitik A Posteriori – Edward Feser
- Augustine ve İdam Cezası Üzerine – Edward Feser
- İnanmanın Günahı – Arif Ahmed
- Kötü bir Tanrı’nın Varlığına Yönelik Kümülatif Bir Sebep – Jonathan David Garner
- Teizme Karşı Biyolojik Evrim Kanıtı – Jeffery Jay Lowder
- Evrenin Nedensiz Başlangıcının Metafiziksel Zorunluluğuna İlişkin George Nakhnikian’a Bir Cevap – Quentin Smith
- Kusurlu Bir Tanrı – Yoram Hazony
- Yeni Ateistler – James E. Taylor (Internet Encyclopedia of Philosophy)
- Yeni Ateizm Eleştirel Bir Değerlendirme – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Bilim ve Din: Epistemik Bir Bakış – Nebi Mehdiyev
- Plantinga’nın Dini Dışlayıcılık Savunusunun Eleştirisi – Nebi Mehdiyev
- Dini Epistemoloji – Kelly James Clark (Internet Encyclopedia of Philosophy)
- İslam ve Rasyonalite Üzerine Kısa Bir Değerlendirme – Musa Yanık
- Panteizm – William Mander (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
- Plantinga’nın Naturalizme Karşı Evrimsel Argüman’ı ve İtirazlar – Jonathan David Garner
- Deflasyonist Argüman – Mehmet Mirioğlu
- Kutsal Kitapların Anlamlarında Görelilik – Mehmet Mirioğlu
- Ateizm ve Agnostisizm (Stanford Encyclopedia of Philosophy) – Paul Draper
- Mutlak Kudret Argümanı – Mehmet Mirioğlu
- Ateistler Neden Felsefe ve Teoloji ile İlgilenmeli? – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Teistler Farklı Ateist Tutumları Neden Bilmelidir? – Musa Yanık
- Kötülük Problemine Karşı Özgür İrade Savunusu ve Eleştirel Bir Değerlendirme – Taner Beyter
- Platon’un Felsefi Dini – Max Charlesworth
- Objektif Dindarlığın İmkansızlığı Argümanı – Mehmet Mirioğlu
- İsimlerini Bilmeniz Gereken 46 Ateist ve Nonteist Felsefeci – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Yanlış Anlaşılan Üç Teist Filozof: Aquinas, Pascal ve Paley – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Türkçede Analitik Din Felsefesi Çalışmaları – Musa Yanık
- Stephen Unwin’in Bayesci Teoremi: Tanrı’nın Var Olma Olasılığı % Kaçtır? – Musa Yanık
- Kelam Kozmolojik Argüman “Evrenin Başlangıcı Tanrı’yı Kanıtlar mı?” – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Kötülük Problemi “Evrendeki Kötülükler Ateizme Delil Midir” – Taner Beyter
- “Allahsız Ahlak Olabilir mi?” Kitabının Eleştirisi – Talha Gülmez
- İnternet Ateistleriyle İlgili Problem – Alex Malpass
- Ateistlerin Pek Çoğunun İnandığı 10 Mit – Berat Mutluhan Seferoğlu
- Din Duygu Düzenlemeyle İlgili, Bu Konuda Oldukça da İyi – Stephen T. Asma
- Zamanı Tanrı Mı Yarattı? – William Lane Craig
- Felsefe Sohbetleri #4:Din Felsefesi (Part-1)
- Felsefe Sohbetleri #4:Din Felsefesi (Part-2)
- Muhammed: Avrupa Aydınlanmasının Ruhban Sınıfı Karşıtı Kahramanı – John Tolan
- Tanrı’nın Varlığı Lehine ve Aleyhine Olan Argümanları Nasıl Sınıflandırabiliriz? – Jonathan David Garner
- Paul Draper’ın Tanrı’nın Varlığına Dair Ahlak Argümanı – Jonathan David Garner
- İyilik Problemi Diye Bir Şey var mı? – Jonathan David Garner
- Enis Doko, Üçlübirlik Problemi ve Hristiyan Teizminin Eleştirisi Üzerine (1. Bölüm) – Yeşua Özçelik
- Enis Doko, Üçlübirlik Problemi ve Hristiyan Teizminin Eleştirisi Üzerine (2. Bölüm) – Yeşua Özçelik
- Enis Doko, Üçlübirlik Problemi ve Hristiyan Teizminin Eleştirisi Üzerine (3. Bölüm) – Yeşua Özçelik
- Ateizm Dünya Hakkında Öngörülerde Bulunur mu? – Jonathan David Garner
- “Karakter Oluşturma” Teodisesi Üzerine Akla İlk Gelen Birkaç Fikir – Jonathan David Garner
- Üçüncü Türden Bir Ahlak Argümanı – Alexander Pruss
- “Ana Rahminde Biçim Vermeden Önce Tanıdım Seni / Yeremya” (1:5) – Alexander Pruss
- Teslis, Cinsel Ahlak ve Liberal Hristiyanlık – Alexander Pruss
- Şüpheci Teizm ve Tanrı’nın Sonsuzluğu – Alexander Pruss
- Hristiyan Dünyasının Bölünmesini Bir Skandal Olarak Mı Görmeliyiz? – Alexander Pruss
- Alexander R. Pruss ve Joshua L. Rasmussen’in “Zorunlu Varlık” Anketi ve Sonuçları – Musa Yanık
- Euthyphro – Alexander Pruss
- Teizm ve Qualia – Alexander Pruss
- Açık Uçlu İki Kozmolojik Argüman – Alexander Pruss
- Mereolojik Mükemmellik – Alexander Pruss
- Teizm Doğru İse Qualia Temel Varlıklar Kategorisinde Değildir – Alexander Pruss
- Büyük Kötülüklere Engel Olmak İçin Yalan Söylemek – Alexander Pruss
- Teolojik Modellerin Üç Seviyesi – Alexander Pruss
- Şimdicilik ve Haç – Alexander Pruss
- Tanrı ve Zamanın B Teorisi – Alexander Pruss
- Wittgenstein ve Din – Stephen Law
- Cehennem Problemi: Allah’ın Adaletinin Sınırları – Talha Gülmez
- Cehennem Problemi’ne Teistik Bir Yaklaşım – Ömer Çağrı Akarsu
- ‘Cehennem Problemi’ Tartışmasına Katkı – Taner Beyter
- Yeni Ahit Yazarlarının Eski Ahit’ten Yaptıkları Yanlış Alıntılar: Bu Onların İlhamsızlığının, Vahy Almadıklarının Delili mi? – Bassam Zawadi
- Hiçlikten Yaratılış ve Kelam Kozmolojik Argüman – Jonathan David Garner
- Tanrı’nın Yokluğu Lehine Ahlak Argümanı (Tersine Çevrilmiş Ahlak Argümanı) – Jonathan David Garner
- Schellenberg’in İlahi Gizlilik Problemi’ne Plantinga’nın Dışsalcı Epistemolojisi Bir Yanıt Verebilir mi? – Musa Yanık
- Mezmurlar 22:1 Tanrım Neden Terk Ettin Beni? – Eren Gündemir
- Bilimsel Mucize Argümanı’nın Eleştirisi – Yasin Şahin
- Mucizeler Gerçek mi? – Jonathan David Garner
- Tanrı’nın Varlığı Aleyhine Disteleolojik Argümanlar – Jonathan David Garner
- Paul Draper’in Acıya Dayalı Argümanı – Jonathan David Garner
- Dinler Tarihine Giriş: Dinler Tarihi Niçin Önemlidir? – Musa Yanık
- Sosyalizm Modern Dinin Manzarasının Şekillenmesine Nasıl Katkı Sağlamıştır? – Julian Strube
- Agnostik Tavrın Makullüğü Üzerine (1. Bölüm) – Bilal Bekalp
- Yeni Bir Mantıksal Kötülük Argümanı – Jonathan David Garner
- Felsefe ve Hristiyan Teolojisi – Michael J. Murray & Michael Rea (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
- Schellenberg’in Korkunç Acılara Dayalı Tümdengelim Argümanı – Jonathan David Garner
- Kötülük Problemi – Thomas Metcalf
- Arap ve İslam Metafiziği – Amos Bertolacci (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
- Hayvanları Tanrı mı Yaratır? – Jonathan David Garner
- İlahi Buyruk (Emir) Teorisi – Michael W. Austin (Internet Encyclopedia of Philosophy)
- İlahi Buyruk Teorisi ve Ateizm – Alexander Pruss
- İlahi Gizlilik – David Bayless
- Enkarnasyon Öğretisi, Mantıksal Problem ve Bir Çözüm Önerisi – Yeşua Özçelik
- Farklı Bir Analitik Felsefeci Portresi: Alvin Plantinga – Musa Yanık
- Richard Swinburne: Kısa Bir Entelektüel Biyografi – Musa Yanık
- Alvin Plantinga’nın Maharetli Başarısı – William Doino Jr.
- Cehennem ve Evrenselcilik – A.G. Holdier
- Kriz Anında Tanrı’nın Değerini Tartışmak: Leibniz vs Voltaire – Aaron James Wendland
- Tanrı Yarattıklarına Duyular Yoluyla Bilgi Verir mi? – Jonathan David Garner
- Alvin Plantinga ve Din Felsefesi’nin Yeniden Dirilişi – Kelly James Clark
- C.S. Lewis İyidir Ama Bir De Alvin Plantinga’yı Okumalısınız – Michael Almeida
- Mantıksal Kötülük Problemi – James R. Beebe (Internet Encyclopedia of Philosophy)
- Paul Draper ve İlahi Gizlilik Argümanı – Jonathan David Garner
- Alvin Plantinga ve Din Felsefesi’nin Yeniden Dirilişi – Kelly James Clark
- Ben Bir Ateistim – Louise Antony
- Teistik Olmayan Ahlak Üzerine Düşünceler – Ahmet Gencal
- Tanrı’nın Varlığına Karşı Varoluşsal Argüman – Jonathan David Garner
- İlahi Söz Edimleri ve Klasik Teizm – Alexander Pruss
- Tanrı ve Bilinç Hakkında Jeffrey Jay Lowder’a Cevap – Jonathan David Garner
- Edward Feser’in Gizlilik Argümanı’na Karşı Berbat İtirazları – Jonathan David Garner
- Hristiyanlığa Karşı Tarihsel Argüman – Jonathan David Garner
- Delilci/Olasılıksal Cehennem Argümanı – Jonathan David Garner
- Garner’ın Hristiyanlığa Karşı Tarihsel Argümanının Kısa Analizi – Yeşua Özçelik
- Hristiyan Düşüncesinde Cennet ve Cehennem – Thomas Talbott (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
- Tanrı Sonuççudur – Jonathan M. S. Pearce
- Tanrı’nın Varlığı Aleyhine Abdüktif Bir Ahlak Argümanı – Jonathan David Garner
- Mucizelere İnanabilir miyiz? – Tomás Bogardus
- Bilim ve Din Birbiriyle Uyumlu mudur? Dennett ve Plantinga Tartışması – Benjamin B. DeVan
- Bilim ve Din Diyaloğu: John Polkinghorne’a Saygıyla – Musa Yanık
- Bilim İnsanları Ateist mi Olmalı?: Lawrence Krauss’un Saçmalıkları – Kelly James Clark
- Ontolojik Argümanları Nasıl Sınıflandırabiliriz? – Musa Yanık
- Ateizm Lehine Olumsallık Argümanı mı? – Jonathan David Garner
- Hassas Ayar Argümanı – Berk Celayir & Berat Mutluhan Seferoğlu
- Din Felsefesi’nde Farklı Pozisyonlar (B. Celayir & Y. Özçelik & T. Beyter & M. Yanık & B. Seferoğlu)
- Cennet ve Materyalizm: Büyümüş Kafa Problemi’nin Geri Dönüşü – Alexander Pruss
- İlahi Gizlilik Problemi – Ryan Keating
- On Yıllık Ateizm Yolculuğum – Edward Feser
- Tanrı’nın Sıfatları – Bailie Peterson
- Teizmin Aksiyolojisi – Kirk Lougheed (Internet Encyclopedia of Philosophy)
- Metodolojik Natüralizm: I – Alvin Plantinga
- Swinburne’ün Tanrı Konseptine Göre Teizm’in Basit Bir Açıklaması – Musa Yanık
- Teleolojik Argümana Destek Olarak Kozmolojik Argüman – Robert C. Koons
- Modal Gizlilik Argümanı – Jonathan David Garner
- Ahmet Özkaya’ya Konuk Olduk: Din Felsefesinde Çağdaş Argümanlar
- Ateizm Derneği’ne Konuk Olduk: Yeni Ateizm
- Din ve Bilim İlişkisi – Enis Doko & Berat Mutluhan Seferoğlu
- Ateizm Derneği’ne Konuk Olduk: “Tanrı’yı Aramak” – Taner Beyter & Enis Doko
- Dini Epistemoloji Nedir? – Musa Yanık & Taner Beyter
- Ateizm Yardım Edebilir mi? – John Lennox
Harika bir paylaşım, özellikle konunun önemli detayları oldukça net bir şekilde açıklanmış. İnsanları çeşitli karmaşık anahtar kelimelerle yormak yerine, okumaktan keyif alacağı içerikler her zaman daha iyidir. Kaliteli paylaşım adına teşekkür eder, paylaşımlarınızın devamını sabırsızlıkla beklerim.